Μάχη των Φιλίππων (3 Οκτ 42 μΧ)

Η στρατηγική κατάσταση των αντίπαλων συνασπισμών,θύμιζε ιδιαίτερα εκείνη του προηγούμενου μεγάλου ρωμαϊκού εμφυλίου,μεταξύ του Καίσαρα και του Πομπήιου.
Η Δεύτερη Τριανδρία,έχοντας εξουδετερώσει με συνεχείς εκκαθαρίσεις και προγραφές οποιαδήποτε συγκλητική αντίδραση στην Ρώμη,είχε τον απόλυτο έλεγχο της Ιταλίας και των δυτικών επαρχιών του κράτους.Μοναδική εξαίρεση αποτελούσε η Σικελία,η οποία είχε καταληφθεί από τον υιό του Πομπήιου Σέξτο τον Δεκέμβριο του 43 π.Χ.,έπειτα από την άδικη προγραφή του.Σημαντικό μειονέκτημα της Τριανδρίας αποτελούσε η έλλειψη αξιόμαχης ναυτικής δύναμης,κάτι που θα δυσκόλευε ιδιαίτερα την μεταφορά του πολέμου στην Ανατολή το 42 π.Χ..

Οι δυνάμεις των »Ελευθερωτών» υπό την ηγεσία του Λογγίνου και του Βρούτου,είχαν κατορθώσει μετά την φυγή τους από την Ιταλία να αποκτήσουν τον πλήρη έλεγχο των ανατολικών επαρχιών,καθώς και των υποτελών ηγεμόνων της Ρώμης στην περιοχή.Οι Λεγεώνες όμως που διοικούσαν-η πλειοψηφία των οποίων ήταν πρώην μονάδες του Καίσαρα-ήταν και μειωμένης σύνθεσης,αλλά και αμφίβολης νομιμοφροσύνης.Ήλπιζαν πάντως πως με τον ισχυρό στόλο τον οποί διέθεταν,θα μπορούσαν να εμποδίσουν την μεταφορά εχθρικών δυνάμεων από την Δύση,ισχυροποιώντας παράλληλα την θέση τους στην Ανατολή.
Τα μέλη της Τριανδρίας,θέλοντας να κρατήσουν τους »Ελευθερωτές» μακρυά από την Αιώνια Πόλη,αποφάσισαν να μεταφέρουν τον κύριο όγκο του στρατεύματος τους στην Χερσόνησο του Αίμου.Ενώ ο Λέπιδος έμεινε τοποτηρητής στην Ρώμη,ο Αντώνιος και ο Οκταβιανός συγκέντρωσαν τις δυνάμεις τους στο Βρινδήσιο της Απουλίας,με σκοπό την διέλευση τους στην απέναντι ηπειρωτική ακτή.Παρά την παρουσία ισχυρότατου δημοκρατικού στόλου υπό την ηγεσία του Μούρκου,οι δύο Τριανδρίατες εκμεταλλευόμενοι τους ευνοϊκούς ανέμους της περιοχής,κατόρθωσαν να διεκπαιρεώσουν το σύνολο το δυνάμεων τους.
Ο Λογγίνος και ο Βρούτος εν τω μεταξύ,αφού ενίσχυσαν τις Λεγεώνες τους με δυνάμεις από τους υποτελείς ηγεμόνες της Ανατολής,τονώνοντας παράλληλα το ηθικό των ανδρών τους με μεγάλες χρηματικές αμοιβές,αποβιβάστηκαν στην Θράκη και κινήθηκαν προς συνάντηση του εχθρού.Εν αγνοία τους όμως 8 Λεγεώνες υπό τους στρατηγούς του Αντωνίου Νορβάνο και Σάξα,είχαν καταλάβει στρατηγικά περάσματα στην περιοχή με σκοπό την καθυστέρηση της προέλασης τους,μέχρι την άφιξη ολόκληρου του στρατεύματος της Τριανδρίας.Οι »Ελευθερωτές» όμως εκμεταλλευόμενοι την αριθμητική τους υπεροχή και την παρουσία ισχυρού στόλου,μπόρεσαν να υπερφαλαγγίσουν τους δύο στρατηγούς του Αντωνίου και να τους καταδιώξουν ως την Μακεδονία.
Ο Κάσσιος Λογγίνος και ο Βρούτος φθάνοντας στην πόλη των Φιλίππων,την οχύρωσαν και έστησαν τα στρατόπεδα τους νότια και βόρεια της Εγνατίας Οδού 3.5 χιλιόμετρα δυτικά της πόλης,ενώ ο στόλος τους ναυλόχησε στην Νεάπολη(την σύγχρονη Καβάλα).Οι δυνάμεις του Νορβάνου και του Σάξα είχαν οχυρωθεί στην αρχαία αποικία των Αθηνών Αμφίπολη,αναμένοντας την άφιξη του Αντωνίου και του Οκταβιανού.

O Αντώνιος και ο Οκταβιανός,μην γνωρίζοντας την τύχη των προφυλακών τους υπό τους Νορβάνο και Σάξα,έσπευσαν με την κύρια δύναμη τους από το Δυρράχιο προς τους Φιλίππους.Με έκπληξή τους διαπίστωσαν πως οι δύο στρατηγοί είχαν καταλάβει και οχυρώσει την Αμφίπολη.Αφού άφησαν ως φρουρά στην πόλη μια Λεγεώνα υπό τον Πινάριο,έστησαν τα στρατόπεδα τους σε απόσταση 1.5 χιλιομέτρου από τις δημοκρατικές γραμμές·ο μεν Αντώνιος νότια της Εγνατίας Οδού,απένατι από τις δυνάμεις του Κάσσιου Λογγίνου,ο δε Οκταβιανός βόρεια έναντι του Βρούτου.
Οι »Ελευθερωρές» είχαν στην διάθεση τους 17 Λεγεώνες,συνολικής ισχύος 90.000 ανδρών.Μεγάλο ποσοστό αυτών όμως αποτελούνταν από πρόσφατα στρατολογημένους και άπειρους Ανατολίτες.Τέτοια ήταν η έλλειψη προσωπικού των δημοκρατικών,ώστε στρατολογήθηκαν ως αξιωματικοί ακόμη και Ρωμαίοι μαθητές των Ακαδημιών των Αθηνών.Τέλος η δύναμη ιππικού του Βρούτου και του Λογγίνου αριθμούσε 17.000 άνδρες.
Απέναντι στο ετερογενές στράτευμα των δημοκρατικών,ο Αντώνιος και ο Οκταβιανός παρέτασσαν 19 πλήρεις και αξιόμαχες Λεγεώνες και 13.000 ιππείς,ένα σύνολο 123.000 ανδρών.Υπερείχαν συνεπώς τόσο ποιοτικά όσο και αριθμητικά.Το μεγάλο μειονέκτημα όμως των δυνάμεων της Τριανδρίας,ήταν το οξύ πρόβλημα ανεφοδιασμού που δημιουργούσε η κατοχή της Νεάπολης από τον αντίπαλο και η πλήρης θαλάσσια κυριαρχία του,τόσο στην Αδριατική όσο και στο Αιγαίο Πέλαγος.
Οι δύο αντίπαλοι συνασπισμοί επιδόθηκαν αρχικά στην εκτενή οχύρωση των γραμμών τους,με συνεχή ξύλινα τείχη,πύργους και αμυντικές τάφρους.Μοναδικό μειονέκτημα της θέσης του Κάσσιου ήταν το κενό που υπήρχε μεταξύ του στρατοπέδου του και του έλους που εκτεινόταν νότια της πόλης των Φιλίππων.Τις ημιτελείς οχυρώσεις που προσπάθησε αργοπορημένα να κατασκευάσει,εκμεταλλεύθηκε ο Αντώνιος για να επιφέρει το αποφασιστικό χτύπημα του κατά την επερχόμενη μάχη.
Ο Κάσσιος Λογγίνος γνωρίζοντας το μεγάλο πρόβλημα ανεφοδιασμού του εχθρού,απέφευγε να συγκρουστεί μαζί του παρά τις συνεχείς προσπάθειες του Μάρκου Αντώνιου.Ο ηγέτης της Τριανδρίας θέλοντας να εκβιάσει την αποφασιστική σύγκρουση,προσπάθησε να υπερφαλαγγίσει το αριστερό πλευρό του Κάσσιου διανοίγοντας ένα πέρασμα μέσα από το έλος.Η αντίδραση του δημοκρατικού στρατηγού θα οδηγούσε στην Πρώτη Μάχη των Φιλίππων στις 3 Οκτωμβρίου του 42 π.Χ..
Ενώ ο Λογγίνος προσπαθούσε να ανακόψει την προέλαση του εχθρού στο έλος,ο Αντώνιος διέταξε την κύρια δύναμη του να επιτεθεί στις οχυρώσεις του εχθρού που εκτείνονταν μεταξύ του έλους και του στρατοπέδου του Κάσσιου.Οι Λεγεώνες του Βρούτου εν τω μεταξύ,ενεργώντας χωρίς εντολές επιτέθηκαν στο στρατόπεδο του Οκταβιανού.
Κατά την γενικευμένη σύγκρουση που ακολούθησε,ο Αντώνιος ανέτρεψε τις οχυρώσεις του Κάσσιου και κατέλαβε το ανυπεράσπιστο στρατόπεδό του.Οι δυνάμεις του Βρούτου από την άλλη,συνέτριψαν τις λεγεώνες του Αυγούστου και κατέλαβαν επίσης το στρατόπεδο του.Η Μάχη είχε λήξει με ισοπαλία.Ο Οκταβιανός απώλεσε 18.000 άνδρες,ενώ ο Κάσσιος 8.000.Η μεγάλη έκταση όμως του πεδίου μάχης,αλλά και η πολλή χαμηλή ορατότητα εξ’αιτίας των σύννεφων σκόνης,έδωσαν την εντύπωση στον δημοκρατικό ηγέτη πως ο Βρούτος είχε συντριβεί.Απελπισμένος και νομίζοντας πως όλα είχαν χαθεί,διέταξε τον απελεύθερό του Πίνδαρρο να τον σκοτώσει.
Η στρατηγική κατάσταση των αντιπάλων παρά την μεγάλη σύγκρουση και τον θάνατο του στρατηγικού νου των δημοκρατικών,παρέμενε η ίδια.Η θέση μάλιστα του Οκταβιανού και του Αντώνιου επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο,καθώς την ίδια ημέρα με την μάχη ο στόλος των δημοκρατικών αναχαίτισε τις ενισχύσεις και προμήθειες τους,που είχαν αποσταλεί από την Ιταλία.
Το μέλλον της Ρώμης θα κρινόταν οριστικά κατά την Δεύτερη Μάχη των Φιλίππων στις 23 Οκτωμβρίου.

Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΦΙΛΙΠΠΩΝ (23 Οκτ 42μΧ)

Ο Βρούτος ως μόνος διοικητής πλέον των δημοκρατικών δυνάμεων,προσπάθησε άμεσα να ανασυγκροτήσει τις καταπτοημένες από την ήττα,δυνάμεις του Κάσσιου Λογγίνου.Εργαζόμενος ακούραστα το ίδιο βράδυ της Πρώτης Μάχης των Φιλίππων,ανασύνταξε τις Λεγεώνες του νεκρού φίλου του,ενώ φοβούμενος περεταίρω κατάπτωση του ηθικού του δημοκρατικού στρατεύματος,απέφυγε την τέλεση δημόσιας κηδείας,αποστέλλοντας άμεσα την σωρό του στην Θάσο.Την επόμενη ημέρα,αναλαμβάνοντας επίσημα την διοίκηση των υπολειμμάτων των Λεγεώνων του Κάσσιου,τόνωσε το ηθικό τους με χρηματικές δωρεές,ενώ σε αναγνώριση της αξίας τους μετέφερε την σημαία του στο στρατόπεδο τους.
Η κατάσταση στην παράταξη της Τριανδρίας,ήταν εξ’ίσου κρίσιμη.Με πολύ κόπο ο Αντώνιος κατάφερε να επαναφέρει την τάξη στις διασκορπισμένες Λεγεώνες του Οκταβιανού,ενώ ο άρρωστος ηγέτης τους κρυβόταν επί τρεις ημέρες στο έλος,προκειμένου να αποφύγει την αιχμαλωσία του από τους στρατιώτες του Βρούτου.
Ο Αντώνιος θέλοντας να εκμεταλλευτεί τον θάνατο του ηγέτη των δημοκρατικών,επιδίωξε νέα γενικευμένη σύγκρουση,την επαύριο κιόλας της πρώτης μάχης.Ο Βρούτος όμως απέφυγε επανειλημμένα τις προκλήσεις,μένοντας προσκολλημένος στο σχέδιο του Κάσσιου,την εξάντληση δηλαδή του εχθρού από έλλειψη προμηθειών.
Κατά τις τρεις εβδομάδες που ακολούθησαν,ο Αντώνιος επέκτεινε μεθοδικά τις γραμμές του προς νότο σε μια προσπάθεια να υπερφαλαγγίσει το αριστερό πλευρό του Βρούτου.Ο »Ελευθερωτής» στρατηγός αντέδρασε χτίζοντας σειρά οχυρώσεων κατά μήκος της Εγνατίας Οδού.
Η στρατηγική θέση του Βρούτου όμως παρέμενε ευνοϊκή.Οι θέσεις του παρέμεναν ακλόνητες,ενώ ο εχθρός υπέφερε σοβαρά από τα προβλήματα ανεφοδιασμού.Τα στρατεύματα του όμως έδειχναν όλο και μεγαλύτερη δυσφορία,από την συνεχόμενη απραξία και την αποφυγή εμπλοκής με τον αντίπαλο.O δημοκρατικός ηγέτης,ο οποίος ούτε το χάρισμα του νεκρού Κάσσιου διέθετε,αλλά ούτε και την μεγάλη συντριβή των εχθρικών ενισχύσεων στην Αδριατική γνώριζε,αδυνατούσε να πειθαρχήσει τους στρατιώτες και τους αξιωματικούς του.Φοβούμενος την μαζική λιποταξία των ανδρών του στην εχθρική παράταξη,αναγκάστηκε τελικά να διατάξει γενικευμένη επίθεση στις 23 Οκτωμβρίου.
Η σύγκρουση υπήρξε φοβερή.Οι αντίπαλοι λεγεωνάριοι αποφεύγοντας την χρήση pila,πολέμησαν εκ του συστάδην με τα σπαθιά τους,υφιστάμενοι τεράστιες απώλειες.Η επίθεση των δημοκρατικών τελικά αποκρούστηκε και οι στρατιώτες του Βρούτου τράπηκαν σε φυγή.Η ήττα τους όμως μετατράπηκε σε πανωλεθρία,καθώς με την έγκαιρη κατάληψη του στρατοπέδου τους από τις δυνάμεις του Οκταβιανού,οι στρατιώτες του Βρούτου έχασαν τις αμυντικές τους θέσεις και την τελευταία τους ευκαιρία ανασύνταξης.Ο ίδιος ο Βρούτος κατάφερε να διασωθεί με 4 Λεγεώνες του σε έναν παρακείμενο λόφο.Αντιλαμβανόμενος όμως πως τα πάντα είχαν χαθεί,αποφάσισε να πάρει την ίδια του την ζωή.
Οι απώλειες της της Δεύτερης Μάχης των Φιλίππων δεν είναι γνωστές,αλλά οπωσδήποτε πρέπει να υπήρξαν ιδιαίτερα βαριές και για τις δύο πλευρές.
Με την αυτοκτονία του Βρούτου έληξε οριστικά ο εμφύλιος της Δεύτερης Τριανδρίας.Ο Μάρκος Αντώνιος αναδείχθηκε άξια,ως ήρωας και θριαμβευτής της μάχης.Αυτό που είχε ταφεί οριστικά όμως στο πεδίο των Φιλίππων,ήταν η Ρωμαϊκή Δημοκρατία.