Το νέο Επαγγελματικό Λύκειο

Τη στιγμή αυτή, η κυρίαρχη γνώμη για τα ΕΠΑΛ είναι ότι έχουν αποτύχει ως σχολεία και ότι είναι κατάλληλα μόνο για τους αδύναμους μαθητές που καταλαμβάνουν χαμηλές θέσεις στην παραγωγική διαδικασία.Οι λόγοι γι’ αυτό είναι πολλοί και εκφράζουνπερισσότερο κατεστημένα στερεότυπα παρά πραγματικότητες. Η συμμετοχή πολύ καλών μαθητών που προέρχονται από μεταναστευτικές ομάδες και επομένως είναι απαλλαγμένοι από τα ελληνικά στερεότυπα δείχνει τη δυναμική των ΕΠΑΛ.

Θα πρέπει όμως να είμαστε κατηγορηματικοί: οποιαδήποτε απόπειρα μεταρρύθμισης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση κι αν γίνει θα αποτύχει αν δεν αναβαθμίσει την επαγγελματικήεκπαίδευση, τόσο δραστικά μάλιστα, ώστενα αλλάξουμε ριζικά την αναλογία των μαθητώνπου επιλέγουν το Γενικό Λύκειο και των μαθητών που επιλέγουν τα ΕΠΑΛ. Στην Ευρώπη
αυτή η σχέση είναι περίπου3 προς 7, ενώ στην Ελλάδα είναι (αν συνυπολογίσουμε και τη σχολική εγκατάλειψη η οποία είναι πολύ μεγαλύτερη στα ΕΠΑΛ σε σχέση με τα ΓΕΛ), της τάξης του 8 προς 2.

Η ουσιαστική αναβάθμιση της Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης θα μπορούσε να συνεισφέρει σημαντικά στην αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων και στην ενίσχυση της Ελληνικής Οικονομίας. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια, ώστε να την επιλέγουν ικανότεροι μαθητές, οι οποίοι θα επιλέγουν το ΕΠΑΛ όχι από αδυναμία αλλά από επιλογή, διότι τα προγράμματα σπουδών θα είναι ελκυστικά, η εκπαιδευτική πράξη θα είναι αναβαθμισμένη, θα τους

προσφέρεται τόσο ακαδημαϊκή όσο και επαγγελματική διέξοδος κλπ. Παράλληλα, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να κινητοποιήσουν τις δυνάμεις τους, να στηρίξουν ουσιαστικά με το έργο τους τα σχολεία αυτά και να κάνουν ότι μπορούν προκειμένου οι μαθητές τους να απολαύσουν τις βέλτιστες εκπαιδευτικές υπηρεσίες. Φυσικά όλων αυτών θα πρέπει να προηγηθούν οι αναγκαίες ενέργειες της πολιτείας, ώστε ειδικά στα ΕΠΑΛ να διατεθούν οι αναγκαίοι πόροι για αναβάθμιση κτιρίων, εξοπλισμού και υποδομών, αναμόρφωση προγραμμάτων σπουδών όπου αυτό είναι απαραίτητο,

εκσυγχρονισμό γνωστικών αντικειμένων με κριτήριο όχι να βολευτούν δεκάδες ειδικότητες που έχουν παρεισφρήσει σε αυτά, αλλά τα σχολεία να απαντήσουν ουσιαστικά στις προκλήσεις της εποχής.

Η Δομή του Επαγγελματικού Τεχνολογικού Λυκείου

Για την απόκτηση του Εθνικού Απολυτηρίου οι απόφοιτοι του Επαγγελματικού Λυκείου θα συμμετέχουν σε διαδικασίες αντίστοιχες με αυτές των Γενικών Λυκείων. Θα παρακολουθούνσυνολικά 6 μαθήματα, εκ των οποίων τα 2 θα είναι υποχρεωτικά για όλους και τα 4 θα επιλέγονται από αντίστοιχες ομάδες μαθημάτων που θα είναι καθορισμένες για κάθε τομέα.

Τα υποχρεωτικά θα είναι τα Αγγλικά και οι Σπουδές Πολιτισμού (culturalstudies)με έμφαση στον οπτικοακουστικό πολιτισμό (κινηματογράφος, θέατρο, μουσική) .

Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους στο ΕΠΑΛ οι μαθητές και οι μαθήτριες θα μπορούν να αποκτήσουν τόσο Εθνικό Απολυτήριο, ισότιμο με αυτό του ΓΕΛ, όσο και Πτυχίο Ειδικότητας, με βάση τα προβλεπόμενα από το προσοντολόγιο.

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι στην Α’ και Β’ Λυκείου θα παρακολουθούν πρόγραμμα αντίστοιχο με αυτό του ΓΕΛ, ενώ θα υπάρχειη δυνατότητα να παρακολουθήσουν και ένα επί πλέον έτος ειδίκευσης και μαθητείας (3ο έτος) [το οποίο έχει άλλωστε καθιερωθεί].

Οι μαθητές των ΕΠΑΛ θα καλούνται, κατ’ αναλογία με τους μαθητής των ΓΕΛ, να συγγράψουν διπλωματική εργασία (ή να υλοποιήσουν κάποιο αντίστοιχο project) και να ολοκληρώσουν το πρόγραμμα Δημιουργικότητας Εθελοντισμού και Κοινωνικής Προσφοράς, προκειμένου να αποκτήσουν το Εθνικό Απολυτήριο.

Θα έχουν πρόσβαση σε ΑΕΙ καιΤΕΙ ακριβώς με την ίδια διαδικασία που θα έχουν και οι απόφοιτοι Γενικού Λυκείου. Από τη στιγμή που κάθε τμήμα θα ορίζει με ποια κριτήρια θα επιλέγει πρωτοετείς φοιτητές, είναι προφανές ότι οι απαιτήσεις πολλών τμημάτων θα μπορούν να ικανοποιηθούν από αποφοίτους ΕΠΑΛ. Ορισμένα τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ θα στραφούν κυρίως προς αποφοίτους του ΕΠΑΛ όχι μόνο λόγω συνάφειας και εργαστηριακής εμπειρίας,αλλά επίσης για να βελτιώσουν το επίπεδο των υποψηφίων τους.

Τέλος, προκειμένου να ικανοποιηθεί η ανάγκη να προσφερθεί διέξοδος σε μαθητές και μαθήτριες που δεν επιθυμούν μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους στο Γυμνάσιο να παρακολουθήσουν κάποιο Λύκειο, θα λειτουργούν επαγγελματικές σχολές(ΕΠΑΣ).

Οι Ομάδες Μαθημάτων του Επαγγελματικού Λυκείου

(Προς ανάπτυξη και εξειδίκευση)

Στα ΕΠΑΛ οι ομάδες μαθημάτων συνδέονται άρρηκτα με την επιλογή τομέα, διαδικασία η οποία θα ολοκληρώνεται στην αρχή της Α’ τάξης. Με βάση τη σημερινή εικόνα οι τομείς είναι Μηχανολογίας Οχημάτων Ηλεκτρολογίας Δομικών έργων Εφαρμοσμένων Τεχνών Ηλεκτρονικής Υγείας και Πρόνοιας Γεωπονίας και Τροφίμων Πληροφορικής Οικονομικών και διοικητικών Υπηρεσιών Ναυτικού Πλοιάρχων και Ναυτικού Μηχανικών

(Κατ’ αναλογίατου ΓΕΛ θα πρέπει να συμπτυχτούν οι τομείς αυτοί σε τρεις ή τέσσερις κύκλους και να προστεθεί ο κύκλος της Τέχνης-Πολιτισμός, κατ’ αναλογία του ΓΕΛ )

Ωρολόγιο Πρόγραμμα ΕΠΑΛ

Το πρόγραμμα διδασκαλίας, κατ’ αναλογία με το ΓΕΛ,περιλαμβάνει 27 ώρες διδασκαλίας των μαθημάτων (3ώρες Αγγλικά, 4 ώρες το δεύτερο υποχρεωτικό και 20 ώρες ταεπιλεγόμενα)

3 ώρες Φυσική Αγωγή

2 ώρες η ενασχόληση με την διπλωματική εργασία ή το αντίστοιχο project που θα έχει επιλέξει ο μαθητής.

Διαδικασίες Αξιολόγησης

Προφανές είναι ότι οι διαδικασίες αξιολόγησης των μαθητών σε μία βαθμίδα εκπαίδευσης αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της βαθμίδας και συνδέονται άμεσα με τις διδακτικές προσεγγίσεις, την εκπαιδευτική στοχοθεσία και το περιεχόμενο σπουδών.

Η αξιολόγηση στο Τετραετές Γυμνάσιο

Η διαδικασία αξιολόγησης στο Γυμνάσιο θα είναι συμβατή με όλο το ακαδημαϊκό πρόγραμμα που θα αναπτυχθεί. Το Γυμνάσιο αποτελεί μεν τμήμα της Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να υπάρχει διαδικασία αξιολόγησης σε κάθε τάξη. Η προαγωγή των μαθητών από τη μια τάξη στην άλλη θα γίνεται υπό προϋποθέσεις, συνεκτιμώντας τόσο την προφορική επίδοση των μαθητών κατά τη διάρκεια της χρονιάς όσο και γραπτές ανακεφαλαιωτικές εξετάσεις.

Ένα σημαντικό θέμα προς διερεύνηση είναι κατά πόσον με την ολοκλήρωση των σπουδών στο τετρατάξιο Γυμνάσιο οι μαθητές θα δικαιούνται αυτομάτως να εγγράφονται σε κάποιο Λύκειοή θα ακολουθείται κάποια διαδικασία επιλογής.Το ερώτημα είναι δύσκολο, διότι μια διαδικασία επιλογής είναι πιθανόν να οδηγήσει σε φαινόμενα αντίστοιχα με αυτά που παρατηρούμε σήμερα με τις εισαγωγικές στα πανεπιστήμια, ενώ από την άλλη μεριά, εάν η μετάβαση γίνεται χωρίς κανένα

κριτήριο επιλογής, μαθητές οι οποίοι στην πράξη δεν θα μπορούν ή δεν θα θέλουν να παρακολουθήσουν το πρόγραμμα των Λυκείων, θα εγκλωβίζονται σε αυτά, οδηγώντας τα τελικά σε υποβάθμιση.

Η πλέον δόκιμη λύση μοιάζει να είναι η οργάνωση της καταληκτικής τάξης του Γυμνασίου (Τετάρτη) με χρήση τράπεζας θεμάτων, χωρίς πανελλαδικές τελικές εξετάσεις μεν, αλλά __________με θέματα που θα προκύπτουν από την τράπεζα. Παράλληλα θαθεσπιστεί ένα πλέγμα κριτηρίων για την επιλογή σε ένα από τα δύο Λύκεια. Στα κριτήρια θα συμπεριλαμβάνονται και τα αποτελέσματα των γραπτών εξετάσεων στα μαθήματα και η αξιολόγηση που έχει κάνει ο εκπαιδευτικός αλλά ακόμα και έκθεση περιγραφικής αξιολόγησης από κάποιους από τους εκπαιδευτικούς του σχολείου. Θαπρέπει να είναι πάντως η κλίση και όχι η αξιολόγηση το μόνο κριτήριοπου θα οδηγεί στο Επαγγελματικό Λύκειο, διότι αυτό θα σημαίνει ότι οι κακοί θα πηγαίνουν

εκεί και οι καλοί στο άλλο.

Σε κάθε περίπτωση σημαντικό ρόλο θα πρέπει να έχει οΜέντορας καθηγητής, ο οποίος θα αποτελέσει έναν νέο πολύ σημαντικό θεσμό για τα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Κανείς μαθητής/τρια χωρίς Μέντορα Καθηγητή/τρια.

Ο θεσμός του Μέντορα καθηγητήθα δώσει μια νέα ποιότητα στο σχολείο.

Τέλος, θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι για τους μαθητές που είτε δε θα μπορέσουν είτε δε θα θελήσουν να συνεχίσουν στο Λύκειο, θα υπάρχει η κατάλληλη δομή για να συνεχίσουν την κατάρτισή τους για άλλα δύο χρόνια (Τεχνική Σχολή ΕΠΑΣ)__