Πάτε μια βόλτα στην Εσθονία, καλό θα σας κάνει…

Μήπως αφού δεν θέλει να πάει ο κ. Κοντονής στην Εσθονία να στέλναμε τον υπ. Παιδείας για να μάθουμε πώς γίνεται αυτή η μικρή χώρα να έχει το κορυφαίο σε αξιολόγηση εκπαιδευτικό σύστημα στην Ευρώπη και την 3η θέση παγκοσμίως; (εμείς είμαστε στην 43η θέση, από τους τελευταίους στην Ε.Ε.) Τι στο καλό κάνουν εκεί στην Εσθονία και τα 15χρονα έχουν τις καλύτερες επιδόσεις στην Ευρώπη και ταυτόχρονα σε ποσοστό 90% δηλώνουν ευτυχισμένα;

Διαβάζουν πολύ; Έχουν πολλές ώρες μάθημα; Έχουν μεγάλο διδακτικό έτος;

Ναι, διαβάζουν πολύ, αλλά λιγότερο από τους συμμαθητές τους στην Ε.Ε. και σίγουρα πολύ λιγότερο από τα Ελληνόπουλα. Έχουν επίσης συνολικά λιγότερες μέρες το χρόνο μάθημα αλλά και λιγότερες ώρες μάθημα ανά εβδομάδα από εμάς. Παράλληλα σε ποσοστό 95% τα παιδιά ασχολούνται με κάποιο σπορ (δεν βγάζουν πρωταθλητές και Ολυμπιονίκες όπως εμείς, αλλά προσέξτε … 95 % , και αυτή είναι η βάση για να καταλάβουμε τι κάνουν αυτοί οι άνθρωποι).

Οι εκπαιδευτικοί τους είναι φιλόδοξοι, αυστηροί, επαγγελματίες, ενώ έχουν σχεδόν όλοι μεταπτυχιακό. Αν και είναι οι χαμηλότερα αμειβόμενοι εκπαιδευτικοί στην Ευρώπη, απολαμβάνουν τον σεβασμό της κοινωνίας, έχουν στήριξη από την πολιτεία και ισχυρά οικονομικά κίνητρα (οι μισθοί τους αυξήθηκαν κατά 40% τα τελευταία 5 χρόνια, ενώ ο μισθός τους είναι 20% πάνω από τον Μ.Ο. των υπόλοιπων δημοσίων υπαλλήλων).

Μήπως οι Εσθονοί πραγματοποίησαν κάποια εκπαιδευτική επανάσταση;

Το αντίθετο… το μυστικό της επιτυχίας είναι οι μικρές συντηρητικές αλλαγές, που μπορούν να αφομοιωθούν και να εφαρμοστούν από όλη την εκπαιδευτική κοινότητα.

Μήπως τους ωφέλησε το εκπαιδευτικό σύστημα της Σοβιετικής Ένωσης;

Το εκπαιδευτικό σύστημα της ΕΣΣΔ τους έκανε πολύ καλό. Μόλις απαλλάχτηκαν από αυτούς το 1991 και αφού έριξαν κάποιες… κλεφτές ματιές στους γείτονες τους Φινλανδούς έκαναν ακριβώς τα αντίθετα από αυτά που τους περιόριζαν τόσα χρόνια.

Για παράδειγμα το εκπαιδευτικό σύστημα της ΕΣΣΔ δεν έδινε ίσες ευκαιρίες προς όλους… Περισσότερο εστίαζε να δημιουργήσει μια ελίτ αριστούχων για να κατακτήσει το διάστημα, ενθάρρυνε κυρίως την επαγγελματική εκπαίδευση ενώ αδιαφορούσε για τους αδύναμους μαθητές ή τα παιδιά με ειδικές ανάγκες.

Αντίθετα, το εκπαιδευτικό σύστημα της Εσθονίας δίνει ίσες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές… Προσοχή όμως, είναι ένα αυστηρό εκπαιδευτικό σύστημα, με διαρκή αξιολόγηση και εθνικές εξετάσεις για τη μετάβαση από τη μια εκπαιδευτική βαθμίδα στην άλλη. Η ισότητα εννοείται σαν μια προσπάθεια να φτάσουν όλοι ψηλά (και το πέτυχαν) όχι να μείνουν χαμηλά και να αυτοδιαχειρίζονται όπως εμείς την εθνική μας εκπαιδευτική κατάθλιψη. Το εκπαιδευτικό σύστημα της Εσθονίας είναι αποκεντρωμένο. Κάθε σχολείο έχει μερική αυτονομία, ενώ μπορεί να εφαρμόζει και δικό του αναλυτικό πρόγραμμα.

Επειδή κινδυνεύεις αυτές τις μέρες να χαρακτηριστείς από κομμουνιστής έως και ναζί να πούμε και τα εξής:

Στην Εσθονία δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές στις επιδόσεις ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς μαθητές, αγόρια και κορίτσια, μαθητές αστικών και μη αστικών περιοχών. Υπάρχουν ιδιωτικά σχολεία και πανεπιστήμια αλλά τα δημόσια είναι καλύτερα. Εκεί οι μαθητές σπάνια μένουν στάσιμοι (και εδώ το ίδιο γίνεται αλλά για άλλους λόγους), μιλάμε για ένα σχολείο που εφαρμόζει στην πράξη την συμπερίληψη μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Η Εσθονία έχει το μικρότερο ποσοστό μαθητών με χαμηλές επιδόσεις στην Ευρώπη. Δεν βιάζεται να διαχωρίσει τους μαθητές σε κακούς και άριστους ή να τους σπρώξει στην επαγγελματική εκπαίδευση ή έξω από το σχολείο.

Ας μην απαξιώνουμε λαούς και ολόκληρα κράτη και κυρίως ας αποφύγουμε τους χαρακτηρισμούς (αν και σε αυτό είμαστε οι καλύτεροι).

Ας προσπαθήσουμε να τους αντιγράψουμε, μπορούμε;

Στην Εσθονία αντιστοιχεί ένας καθηγητής για 12 παιδιά. Πώς σας φαίνεται σαν ιδέα;

Τα παιδιά ξεκινούν το σχολείο πολύ νωρίς, από τα 4 τους (αλήθεια τι γίνεται με την 2χρονη υποχρεωτική προσχολική αγωγή; )

Ας σκεφτούμε ότι οι άνθρωποι αυτοί υπέφεραν για πολλά χρόνια.

Ας αναλογιστούμε ότι εμείς οι Ελληναράδες σαχλαμαρίζουμε στο skype, ενώ οι Εσθονοί το δημιούργησαν…

Ας σκεφτούμε ότι σε λίγες μέρες τα Ελληνόπουλα θα πάνε στο σχολείο και θα μοιραστούν έναν Η/Υ τα 20 άτομα, αυτοί έχουν 1,5 Η/Υ για κάθε παιδί.

Ας σκεφτούν αυτοί που μιλάνε με ευκολία για ίσες ευκαιρίες ότι τα Ελληνόπουλα με ειδικές ανάγκες θα πάνε στο σχολείο και δεν θα συναντήσουν όλους τους καθηγητές τους (πάμε στοίχημα; ), ενώ αυτοί τους περιμένουν στο σχολείο τους και μαζί τους ψυχολόγοι, λογοθεραπευτές, σύμβουλοι σταδιοδρομίας κ.α.

Στις βιβλιοθήκες των Ελλήνων το πιθανότερο είναι να δεις CD από λαϊκούς τραγουδιστές και βιβλία - σουβέρ, ενώ στις βιβλιοθήκες των Εσθονών υπάρχουν κατά Μ.Ο. 200 βιβλία (τρομακτικό νούμερο, μεταξύ μας και όσο το ψάχνω, αυτή είναι η βασική αιτία της πρωτιάς τους)

Αυτοί οι αξιοπρεπείς άνθρωποι, οι οποίοι μας δανείζουν από τον χαμηλό τους μισθό για να πληρωνουμε τα χρέη μας (και να τους βρίζουμε) δεν χρωστάν ούτε ένα ευρώ πουθενά!!!

Για αυτό σας λέω, αν δεν θες να πας εσύ κ Κοντονή, μήπως γίνεται να πάω εγώ στη θέση σου; Έστω και one way ticket…

Kώστας Βουρλιάς

Δρ. Διδακτικής Φυσικής