Ψυχραιμία παιδιά!

Η πρόταση μομφής του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί πια παρελθόν. Έστω και με μία (πολιτικά ελάχιστη αλλά στατιστικά κρίσιμη) απώλεια, η κυβέρνηση ξεπέρασε κι αυτόν τον σκόπελο και πλέον βαδίζουμε προς την ελληνική προεδρία της ΕΕ και στο βάθος αχνοφαίνονται οι διπλές ευρω – αυτοδιοικητικές εκλογές του Μαίου. Όπως έχουν αυτή την στιγμή τα πράγματα, όλα δείχνουν πως οι κρίσιμες διαπραγματεύσεις και (κυρίως) αποφάσεις ίσως καθυστερήσουν κομματάκι, τουλάχιστον μέχρι την Άνοιξη του 2014, εποχή που επίσης θα επιβεβαιωθεί, τόσο η ύπαρξη του περιλάλητου πρωτογενούς πλεονάσματος, όσο και το μέγεθός του, που συνεχώς αναπροσαρμόζεται εντός και εκτός της χώρας.

Καθώς τα ταμεία του κράτους δεν πρόκειται (εκτός εξαιρετικής περιστάσεως) να αντιμετωπίσουν πρόβλημα ρευστότητας τουλάχιστον το επόμενο εξάμηνο, είναι όπως λένε πολλοί, ιδανική η στιγμή για έναν όσο το δυνατόν ψυχραιμότερο απολογισμό της οικονομικής κατάστασης της χώρας και για

έναν  προσεκτικό σχεδιασμό των επόμενων βημάτων τόσο σε επίπεδο διαπραγμάτευσης εκτός της χώρας, όσο και σε επίπεδο μεταρρυθμίσεων και οικονομικών ανα-σχεδιασμών στο εσωτερικό της.

Αρχικά, θα πρέπει να γίνει σαφές πως αυτό που λέγεται και γράφεται κατά κόρον περί μη βιώσιμου χρέους της χώρας, είναι επιεικώς υπερβολή! Το δημόσιο χρέος είναι μεγάλο, σύμφωνοι, αλλά παρόλα αυτά,  είναι επίσης καθόλα βιώσιμο. Κι αυτό επειδή, σχεδόν στο σύνολό του έχει συμφωνημένο σταθερό, πολύ χαμηλό επιτόκιο, που μπορεί να χαμηλώσει έτι περαιτέρω, και επίσης η περίοδος αποπληρωμής του είναι συμφωνημένη, σταθερή κι εκτεταμένη σε βάθος χρόνου, ενώ μπορεί επίσης να «απλωθεί» ακόμη περισσότερο. Με τα σημερινά δεδομένα, το ετήσιο χρεολύσιο για τα έτη 2016 – 2047 υπολογίζεται σε 8 έως 10 δισεκατομμύρια ευρώ. Με μια ελάχιστη ανάπτυξη του ΑΕΠ και με ένα πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 4% περίπου του ΑΕΠ, η ετήσια αυτή αποπληρωμή του χρέους θα είναι πραγματοποιήσιμη.

Το ελληνικό χρέος λοιπόν, ήταν  μη βιώσιμο για μια οικονομία σαν αυτήν που είχε η χώρα όταν μπήκαμε στην κρίση, μια οικονομία δηλαδή που στηριζότανε στα δανεικά και στα δημοσιονομικά ελλείμματα. Μπορεί όμως να είναι απολύτως βιώσιμο με μιαν άλλη οικονομία, όπως αυτή με την οποία αρχίζουμε να βγαίνουμε από την κρίση, που θα διαθέτει πρωτογενή πλεονάσματα και θετικό ισοζύγιο εμπορικών συναλλαγών. Ήδη ο πρώτος στόχος έχει επιτευχθεί, ενώ με την δραστική μείωση των εισαγωγών, πλησιάζουμε να κατακτήσουμε και τον δεύτερο. Εκείνο που λείπει ώστε να είμαστε σίγουροι τόσο για την βιωσιμότητα του χρέους, όσο και για την τελική έξοδο από την κρίση, είναι η ανάπτυξη.

Η ανάπτυξη είναι το δυσκολότερο στοίχημα για την κυβέρνηση, τον Πρωθυπουργό και ολόκληρη την χώρα. Η ανάπτυξη δεν είναι αφηρημένη έννοια, όπως πολλοί προσπαθούν να την παραστήσουν, στην απελπισμένη τους προσπάθεια να σπεκουλάρουν πάνω στον πρόσκαιρη οικονομική ασφυξία της κοινωνίας. Η ανάπτυξη χρειάζεται κεφάλαια, με άλλα λόγια χρηματοδότηση. Κυριότερη πηγή χρηματοδότησης αποτελούν σε μιαν υγιή οικονομία οι καταθέσεις των αποταμιευτών. Στην χώρα μας εξαιτίας της κρίσης, έχουν φύγει από τις τράπεζες καταθέσεις ύψους 90 δις ευρώ περίπου. Από αυτές έχουν επιστρέψει περίπου 15 δις. Η επιστροφή αυτών των καταθέσεων, είναι το κλειδί για την χρηματοδότηση της μελλοντικής ανάπτυξης της οικονομίας. Οι καταθέσεις θα επιστρέψουν όταν αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στην αγορά. Όταν πειστεί η αγορά πως έχει εμπεδωθεί μια μίνιμουμ σταθερότητα. Το πρωτογενές πλεόνασμα, εκτός από ένα ισχυρό διαπραγματευτικό ατού,  είναι επίσης μια σημαντική παράμετρος αυτής της αναγκαίας σταθερότητας κι αυτός είναι ο λόγος που ο Πρωθυπουργός δίνει τόσο μεγάλη σημασία στο γεγονός της επίτευξής του.

Εάν δεν καταφέρουμε ως οικονομία και ως χώρα να προσελκύσουμε πίσω μεγάλο μέρος από αυτές τις καταθέσεις που κατ-έφυγαν στο εξωτερικό, ακόμη και σε μέρη με αρνητικές(!) αποδόσεις, τότε τα μόνα κεφάλαια που θα έχουμε διαθέσιμα για ανάπτυξη, θα είναι οι καθαρές εισροές από την ΕΕ είτε με την μορφή του χρηματοδοτικού προγράμματος στήριξης είτε με την μορφή απευθείας ενισχύσεων, μέσω διαφόρων πακέτων δράσεων σε τομείς όπως η κοινωνική πρόνοια, η ανεργία και η ενίσχυση της νεανικής επιχειρηματικότητας.  Αυτά τα κονδύλια, ακόμη και αν προστεθούν κάποια χαμηλότοκα δάνεια από την ΕΤΕπ που ήδη ξεκίνησαν να τρέχουν (650 εκατομμύρια προσφάτως, κυρίως για ολοκλήρωση έργων υποδομής), είναι φανερό πως δεν είναι αρκετά για να ξαναβάλουν σε κίνηση και σε διατηρήσιμη αναπτυξιακή τροχιά την οικονομία της χώρας.

Πολλοί ζητούν από τις τράπεζες να «ρίξουν» στην αγορά τα κεφάλαια που έλαβαν μέσω του προγράμματος ανακεφαλαιοποίησής τους, ξεχνώντας βολικά πως αυτά τα χρήματα δεν δόθηκαν για να διοχετευτούν στην αγορά με την μορφή δανείων αλλά για την ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών έναντι παλαιών και μελλοντικών επισφαλειών. Για να δούμε πραγματική ανάπτυξη, πρέπει να επιστρέψουν οι καταθέσεις που έχουν «τραβηχτεί» από το τραπεζικό σύστημα στα χρόνια της κρίσης. Η ανάπτυξη δεν εκβιάζεται, δεν «διατάσσεται», ούτε προκαλείται μονάχα με πολιτικές αποφάσεις. Διευκολύνεται όμως με την σωστή και στοχευμένη επενδυτική πολιτική, με ένα «σφιχτό» ευέλικτο και αποτελεσματικό δημόσιο, με μια αποφασισμένη για μεταρρυθμίσεις και θεμελιώδεις αλλαγές κυβέρνηση. Με την σειρά της, η ανάκαμψη από την στιγμή που θα ξεκινήσει και θα φανεί πως είναι διατηρήσιμη, θα συμβάλλει τα μέγιστα στην πολιτική σταθερότητα του τόπου.

Δεν είναι ακατόρθωτο για την χώρα, ίσα-ίσα μάλιστα φαίνεται αρκετά πιθανό, να μπει σε μια τέτοια ενάρετη οδό ανάκαμψης – πολιτικής σταθερότητας. Το «κουμπί» γι αυτό θα είναι ο εξορθολογισμός της φορολογικής επιβάρυνσης της μεσαίας – φτωχής τάξης. Η μείωση των βαρών προς αυτούς που έχουν εξαντλήσει την φοροδοτική τους ικανότητα, θα πρέπει οπωσδήποτε να συνδυαστεί με αναζήτηση χρημάτων στην πλευρά των πραγματικών εισοδημάτων παλιών και νέων, που διαφεύγουν ακόμη πεισματικά την φορολογική σύλληψη. Μονάχα φέτος οι απλήρωτοι βεβαιωμένοι φόροι αυξήθηκαν κατά περίπου 18 δις και κανείς δεν μπορεί να με πείσει πως εκεί μέσα δεν υπάρχει ένα ποσοστό τουλάχιστον 25-30% που να μπορεί να εισπραχθεί και να προέρχεται από πραγματικά αδήλωτα εισοδήματα και από κατάμαυρα και αφανέρωτα κέρδη.

Τέλος, για να κλείσουμε αυτήν την όσο το δυνατόν ψυχραιμότερη ανασκόπηση της οικονομικής κατάστασης της χώρας, θα πρέπει να αναφέρουμε πως θα πρέπει να βρεθεί (και θα βρεθεί, είμαι σίγουρος) μια λύση για τα κόκκινα δάνεια των νοικοκυριών και τους πλειστηριασμούς των κατοικιών. Μια χρυσή τομή ανάμεσα σε αυτούς που αντικειμενικά και λόγω κρίσης δεν μπορούν να ανταποκριθούν και θα πρέπει να προφυλαχθούν για κάποιο διάστημα ακόμη και σε αυτούς που μπορούν να πληρώσουν τα δάνειά τους αλλά δεν θέλουν και θα πρέπει να αναγκαστούν να το κάνουν, δεν είναι τόσο δύσκολο να βρεθεί. Τούτο, δεδομένου ακόμη, πως δεν συμφέρει στις τράπεζες να πουλήσουν μαζικά τα στεγαστικά κυρίως δάνειά τους σε εξευτελιστικές τιμές, όταν μπορούν με ελάχιστες υποχωρήσεις, να πάρουν από τους δανειολήπτες μεγαλύτερο τίμημα, χωρίς να προχωρήσουν σε μαζικούς πλειστηριασμούς που θα οδηγήσουν ολόκληρη την αγορά των ακινήτων σε κατάρρευση. Αυτό από μόνο του θα ενισχύσει επιπλέον την τραπεζική πίστη και θα αυξήσει τα κεφάλαια που θα είναι αυτές σε θέση να διαθέσουν στην πραγματική οικονομία για την ανάπτυξη, ενώ από την άλλη, θα επιφέρει (μαζί με την ελάφρυνση των φόρων) την πολυπόθητη ισορροπία στην αγορά του ακινήτου, ώστε να αρχίσει αυτή και πάλι να κινείται.

Συμπερασματικά, τα πράγματα δεν είναι εύκολα, δεν είναι όμως και στην πολύ «στενάχωρη» κατάσταση που ήταν ενάμιση χρόνο μόλις πριν. Είναι γεγονός πως για κάποιο διάστημα ακόμη η κοινωνία μας θα υποφέρει κυρίως από την μάστιγα της ανεργίας, που θα χρειαστεί χρόνια ώστε να επανέλθει σε ανεκτά επίπεδα. Είναι κοινός ψεύτης όποιος υπόσχεται πως θα επαναφέρει την ανεργία σε μονοψήφια νούμερα σε 2-3 χρόνια. Πρώτη προτεραιότητα λοιπόν των κυβερνήσεων τα επόμενα χρόνια, θα είναι η εξοικονόμηση των αναγκαίων κονδυλίων για την ανακούφιση των μακροχρονίως ανέργων και την δημιουργία θέσεων εργασίας για νέους. Μονάχα με αυτές τις δύο προϋποθέσεις, θα μπορούμε να χαρούμε πραγματικά όλοι μας μακροχρόνια τα οφέλη μιας σταθερής και διατηρήσιμης ανάκαμψης που θα οδηγήσει τον λαό μας σε καλύτερες μέρες.

Akenaton

 antinews.gr