Τι σημαίνει η μείωση του στρατού στην Τουρκία – Η πολιτική απόφαση, οι παλιές δομές και οι νέες απειλές

Ένας μεγάλος σε μόνιμη επιστράτευση στρατός δεν μπορεί πλέον να αποτελεί τον καταλληλότερο τρόπο για την Τουρκία για την προστασία των συμφερόντων της και την υπεράσπισή της έναντι εξωτερικών απειλών.
Η Άγκυρα, όπως αναφέρει ο «Τύπος της Κυριακής» φάνηκε να το γνωρίζει, όταν στις 21 Οκτωβρίου ψήφισε να μειωθεί το χρονικό διάστημα των επιστρατευμένων στρατιωτών που οφείλουν να υπηρετούν. Το μέτρο, το οποίο θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2014, θα συρρικνώσει το στρατό κατά 70.000 μέλη.

Ο αριθμός αυτός δεν αποτελεί μικρή μείωση, λαμβάνονταν υπ’ όψιν ότι η Τουρκία, με 750.000 στρατιώτες, διαθέτει το δεύτερο μεγαλύτερο στρατό μεταξύ των μελών του ΝΑΤΟ. Ιστορικά, η θέση και η γεωγραφία της Τουρκίας έχουν καταστήσει αναγκαίο έναν ισχυρό στρατό. Ευρισκόμενη, όπως αναφέρει το δημοσίευμα, στο σταυροδρόμι μεταξύ Ασίας και Ευρώπης, η χώρα αποτελούσε μια καθοριστικής σημασίας περιοχή κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Το 1952, η Τουρκία έγινε

μέλος του ΝΑΤΟ, που χρησίμευε ως το νοτιοδυτικό προπύργιο εναντίον του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Τοποθετήθηκε αρκετός στρατός με την καθιέρωση της υποχρεωτικής θητείας για όλους τους Τούρκους. Αν και ο Ψυχρός Πόλεμος τελείωσε πριν από δύο δεκαετίες, η Τουρκία έχει διατηρήσει την πρακτική αυτή.

Η στρατολόγηση είναι υποχρεωτική από το τουρκικό Σύνταγμα αλλά ο νομοθέτης καθορίζει το πώς θα τίθεται σε ισχύ. Επί του παρόντος, ένας υγιής Τούρκος, χωρίς τριτοβάθμια εκπαίδευση, υπηρετεί για 15 μήνες. Πριν από το 2003, η ελάχιστη θητεία ήταν 18 μήνες. Η επικείμενη αλλαγή θα μειώσει τη θητεία σε 12 μήνες. Φυσικά, υπάρχουν ορισμένες εξαιρέσεις. Οι άνδρες με τριτοβάθμια εκπαίδευση έχουν μικρότερη θητεία από έξι έως δώδεκα μήνες, ενώ άνδρες πάνω από την ηλικία των 30 ετών μπορούν να εξαγοράσουν τη θητεία τους. Παρά τις εξαιρέσεις, οι στρατεύσιμοι αποτελούν την πλειοψηφία των Τούρκων στρατιωτών, που φτάνουν περίπου τις 500.000. Με τόση σύντομη θητεία, πολλοί στρατεύσιμοι δεν καταφέρνουν να αποκτήσουν εμπειρία μετά τη βασική τους εκπαίδευση. Ο τουρκικός στρατός έχει ένα μικρό επαγγελματικό πυρήνα που αυξάνεται με ελαφρώς εκπαιδευμένες δυνάμεις.

Αυτή η δομή είχε νόημα κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, όταν η Τουρκία αντιμετώπιζε το-με παρόμοια δομή- στρατό της Σοβιετικής Ένωσης και όσων την υποστήριζαν. Πλέον, μικρότερες, πιο ευέλικτες επαγγελματικές δυνάμεις, μαζί με τις παραστρατιωτικές δυνάμεις της Τουρκίας, είναι καταλληλότερες για την αντιμετώπιση της ησυχίας που υπάρχει για την ασφάλεια. Στο δημοσίευμα αναφέρεται ότι είναι σαφές ότι υπάρχει ένα πολιτικό στοιχείο στη μεταρρύθμιση του στρατού, όπως αποδεικνύεται από την πολιτική εξυγίανση του Κόμματος της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης και της επιτακτικής ανάγκης του να περιορίσει την επιρροή του στρατού. Εξίσου σημαντικό οι προεδρικές εκλογές που θα γίνουν το 2014 και οι γενικές εκλογές το 2015.

Η ανάγκη για μια καθορισμένη στρατιωτική θητεία είναι πιθανό να δώσει στο κυβερνών κόμμα ένα σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο μεταξύ των ψηφοφόρων, πολλοί από τους οποίους θα προτιμούσαν να σπουδάσουν, να εργαστούν και να κερδίσουν τα προς το ζην, παρά να επιδίδονται σε μια όλο και πιο αρχαϊστική κοινωνική υπηρεσία.

Πέρα από τις πολιτικές σκοπιμότητες, ο εκσυγχρονισμός του στρατού και οι ολοένα και μεγαλύτερες δυνατότητες της στρατιωτικής τεχνολογίας απαιτούν οι δομές του στρατού να διατηρούν ένα άριστα εκπαιδευμένο, επαγγελματικό προσωπικό. Οι νέες τεχνολογίες και το απαιτούμενο προσωπικό που τις χειρίζεται, απαιτούν περισσότερο χρόνο και περισσότερα χρήματα. Το σημερινό μοντέλο του στρατού δεν καλύπτει επαρκώς αυτές τις απαιτήσεις. Ως εκ τούτου, ο στρατός μετατρέπεται σε μια μικρότερη, καλύτερα καταρτισμένη και πιο ακριβή κατά κεφαλήν επαγγελματική δύναμη που υποστηρίζεται από υψηλότερης εμβέλειας τεχνολογικές πλατφόρμες.

Αυτός ο μετασχηματισμός κατά πάσα πιθανότητα θα συνεχιστεί στο προσεχές μέλλον.