Οι τελευταίες ημέρες της Πομπηίας

Δυο νεαροί και μια κοπέλλα κοιμούνται στις ξαπλώστρες του ξενοδοχείου, στην παραλία.
Η κοπέλλα αντιλαμβάνεται την παρουσία μου και ξυπνά και τους άλλους. Έχω κατέβει νωρίς, για ένα πρωινό μπάνιο. Εκείνοι όμως, μη γνωρίζοντας τις προθέσεις μου και νοιώθοντας παράνομοι – ο βραδυνός φύλακας προφανώς είχε κάνει “τα στραβά μάτια”, με κοιτούν με βλέμμα που φανερώνει ανάμεικτη ανησυχία με ενόχληση, καθώς διακόπτουν την ανάπαυση.

Σε τρία λεπτά έχουν μαζέψει τα σακκίδιά τους και έχουν αναχωρήσει. Δεν ήταν ένοικοι του ξενοδοχείου ή τυχαίοι γλεντοκόποι που το προηγούμενο βράδυ ξεφάντωσαν κάπου δίπλα και έγειραν να κοιμηθούν σε μια εύκαιρη βολή. Ήταν δωρεάν κοιμώμενοι, τουριστικά περιπλανώμενα πουλιά που το φετινό καλοκαίρι έχουν πληθύνει.

Σε τουριστικά μέρη, μπορείς να παρατηρήσεις εφέτος περιφερόμενους που εμφανώς δεν έχουν “ακουμπήσει” κάπου. Γιατί ένας που διαθέτει κατάλυμμα, έστω κάμπινγκ, δεν κουβαλά στις 10 το

βράδυ το σακκίδιο στον ώμο.

Όπως μου λέει ο διευθυντής του ξενοδοχείου, μετά το Πάσχα είχε επί μέρες ένα τσούρμο Ισπανούς μόνιμα καταυλιζόμενους στις ξαπλώστρες. Πελατεία δεν υπήρχε, αγόραζαν και κατιτίς από το μπαρ του ξενοδοχείου, με την γνωστή ελληνική ανεκτικότητα τούς άφησε να κοιμούνται δωρεάν.

Σχεδόν δωρεάν έκαναν τα πάντα. Περπατώντας γύρισαν όλη την περιοχή και επισκέφθηκαν τις αξιόλογες τοποθεσίες. Σε όποια, δωρεάν, διευκόλυνση έβρισκαν, έκαναν προσωπική καθαριότητα. Έτρωγαν περιστασιακά ξοδεύοντας ελάχιστα.

Δεν ήταν περιθωριακοί ούτε φασαριόζοι αλλά νεόπτωχοι. Όπως τού εξήγησε μια 30άρα Ισπανίδα από την ομάδα, με την οποία άνοιξαν συζήτηση, η ίδια ήταν απολυμένη. Πριν λίγο είχαν απολύσει και τον άντρα της. Από το σπίτι, τούς είχαν κάνει έξωση, ζούσαν στους γονείς της. Είχαν λιγοστά χρήματα, με τα οποία δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα το σημαντικό. Επέλεξαν να τα ξοδέψουν για τα εισιτήρια ενός ταξιδιού στην Ελλάδα και τα εντελώς απαραίτητα εδώ. Ο καιρός τούς ευνόησε, πέρασαν καλά και έφυγαν, όπως είπαν, ψυχολογικά ελαφρότεροι.

Κάτι σαν νέος χιππισμός μοιάζει να εμφανίζεται από ανάγκη. Χωρίς τόσο sex-drugs & rock’n'roll, όπως τις δεκαετίες ’60-70, όσο κάτι που θα προσιδίαζε στον τίτλο της εγχώριας φάρσας “ρόδα-τσάντα και κοπάνα”. Ρόδα για τη μετάβαση, τσάντα όπου κουβαλούμε τα χρειώδη, κοπάνα από μια πραγματικότητα που συμπιέζει.

Να προκύψουν νέα Μάταλα μάλλον αποκλείεται, οι άνθρωποι έχουν γίνει συντηρητικότεροι. Όμως η μεσαία τάξη εξακολουθεί ακόμα να θεωρεί τον τουρισμό αναπόσπαστο στοιχείο τής ζωής της.

Ο πλούτος που καρπώθηκε μεταπολεμικά η μεσαία τάξη στην Ευρώπη, και ειδικά στην Νότια, έγινε τέσσερα πράγματα : σπίτι (ενδεχομένως και εξοχικό), μόρφωση των παιδιών, αυτοκίνητο, και κατανάλωση που περιλάμβανε σίγουρα τουρισμό – άλλωστε η τάση αυτή υπήρξε μια από τις κινητήριες δυνάμεις της οικονομίας τις τελευταίες δεκαετίες.

Τα σπίτια για τους πλέον αδύναμους χάθηκαν ήδη, ενώ οι υπόλοιποι πλήττονται από αυξημένες φορολογίες και κόστη.
Η μόρφωση των παιδιών, με την πρωτοφανή ανεργία και την οικονομική δυσπραγία ακυρώνεται.
Το αυτοκίνητο, αν δεν έχει ακινητοποιηθεί, χρησιμοποιείται λίγο.
Η κατανάλωση έχει περιοριστεί στα απαραίτητα.
Μένει ο τουρισμός. Για τους άνεργους δεν μπορεί βέβαια να νοηθεί ως “διακοπή” από εργασία. Αλλά για όλους λειτουργεί σαν διαφυγή.

Τελευταίο, εναπομένον κεκτημένο για τη μεσαία τάξη είναι οι συντάξεις που εξακολουθούν να λαμβάνουν οι ηλικιωμένοι από ασφαλιστικά συστήματα που καθημερινά καταγγέλλονται ως χρεωκοπημένα. Όλοι αντιλαμβάνονται ότι όταν εκλείψουν οι συνταξιοδοτημένες γενιές, οι οποίες συνήθως συντηρούν επιπλέον παιδιά και εγγόνια, οι τελευταίοι, με μισθούς 300-500 ευρώ, και όταν τους έχουν, θα περιπέσουν σε εξαθλίωση.

Η συναίσθηση αυτή, η σταθερή απουσία κάποιας προοπτικής που να τούς αφορά, μαζί με τις περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες, οδηγούν μικρομεσαία, μεσαία και συναφή στρώματα, σε συμπεριφορά που θα περιγραφόταν από το “Οι τελευταίες ημέρες της Πομπηίας”. Ζούμε, χωρίς αύριο.

Δέστε το ως εξής : Οφείλετε 5.000 ευρώ στην εφορία και έχετε μόνο 500. Και να τα δώσετε στην εφορία πάλι θα οφείλετε 4.500. Ό,τι συνέπειες είναι να υποστείτε, θα τις υποστείτε και για τα δύο ποσά οφειλής. Οπότε, λέει η νέα “λογική”, ξοδεύω τα 500 που έχω σε διακοπές για να περάσω εγώ καλά, εννοείται χωρίς καμμία πολυτέλεια, και μετά βλέπουμε…

Ένας επιχειρηματίας με πείρα 35 χρόνων στο χώρο της εστίασης μου το επιβεβαιώνει.
“Πέρυσι”, λέει, εννοώντας κυρίως τους ιθαγενείς, “όλοι ήταν ανήσυχοι. Πρόσεχαν κάθε τι σε παραγγελίες και λογαριασμούς, μιλούσαν συνεχώς για την κατάσταση. Κάτι περίμεναν. Εφέτος, δεν τους νοιάζει τίποτα. Δεν ξανοίγονται, αλλά λένε “ας φάμε όσα έχουμε και ό,τι γίνει”.

Νοιώθοντας, ταυτόχρονα, όλοι αμέτοχοι στις εξελίξεις, αφού, σαν σε ένα πολύμηνο στοπ-καρέ, όλες οι ευρωπαϊκές κοινωνίες, της γαλλικής μη εξαιρούμενης, αναμένουν τις γερμανικές εκλογές.

Αναλυτές με αριστερό προσανατολισμό θέλουν να καταγράφουν τον περιρρέοντα, βουβό νιχιλισμό σαν προεόρτιο εξέγερσης. Τα κοινωνικά όμως φαινόμενα ομοιάζουν με τα καιρικά. Ουδείς μπορεί να προβλέψει ένα μπουρίνι.

Βεβαίως, οι κομματικοί επιτελείς οφείλουν να υπολογίζουν τη συλλογική αυτή διάθεση γιατί σίγουρα θα επηρεάσει πολιτικές συμπεριφορές.

Η προσωπική μας ανάγνωση λέει ότι από το 1980, περίπου, βρίσκεται σε εξέλιξη μια  ιστορική πορεία σταδιακής μετατροπής των δυτικών κρατών σε φεουδαρχικές κοινωνίες. Μαζικά φαινόμενα ανοιχτής δουλοπαροικίας δεν υπάρχουν ακόμα χάρις στα τελευταία, ταχέως απαλειφόμενα κεκτημένα και στους τελευταίους διαθέσιμους πόρους : κατοικία, σύνταξη, αποταμίευση. Στην Ελλάδα δεν έγινε αντιληπτό επειδή δεν υπάρχει η ιστορική εμπειρία της φεουδαρχίας και η γνώση των συνθηκών που τη χαρακτηρίζουν.

Ουσιαστική αντίδραση από τους θιγόμενους μέχρι στιγμής δεν υπάρχει. Συνεπώς, εκτός αν εκραγεί ο Βεζούβιος, η πορεία θα συνεχιστεί.

Προφήτης

antinews.gr