Προσοχή: ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η ανάγνωση σε μικρόνοα ή ιδιοτελή ανθρωπάκια που εστιάζουν στο δάκτυλο

Σε φάση ιστορικών αλλαγών, που θα ξεκινήσουν άμεσα και θα ολοκληρωθούν σε διάστημα μεγαλύτερο της πενταετίας, εισέρχεται η ευρωζώνη. 

Από τις αλλαγές αυτές θα επωφεληθεί και η χώρα μας υπό την προϋπόθεση ότι θα παραμείνει στο ευρώ.

 

Οι μεγάλες δυνάμεις της ευρωζώνης και, κυρίως, ο γαλλογερμανικός άξονας έχουν
αντιληφθεί εδώ και καιρό ότι η σημερινή κατάσταση οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε αδιέξοδο. 

Το εγχείρημα που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1990, με προοπτική να εξελιχθεί σε οικονομική και νομισματική ένωση, δεν ολοκληρώθηκε ποτέ στον οικονομικό τομέα.

Το Βερολίνο, έχοντας υλοποιήσει τα τελευταία δύο χρόνια όλες τις επιδιώξεις του στον τομέα της δημοσιονομικής πειθαρχίας, ετοιμάζεται τώρα για το επόμενο μεγάλο βήμα, που είναι η οικονομική ενοποίηση. Ήδη έχουν επιφορτιστεί με την παρουσίαση προτάσεων οι πρόεδροι τεσσάρων θεσμικών οργάνων, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν Βαν Ρομπέι, της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι και του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. Θα υποβληθούν και επιμέρους προτάσεις από κυβερνήσεις, ενώ ο οδικός χάρτης θα καθοριστεί στην προσεχή Σύνοδο Κορυφής, στις 13 και τις 14 Δεκεμβρίου.

Την Τετάρτη ο πρόεδρος Μπαρόζο παρουσίασε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο τριών σταδίων, το οποίο θα αποτελέσει τη συνεισφορά της Κομισιόν στη συζήτηση. Όπως είπε, το σχέδιό του συνδυάζει τη δημοσιονομική πειθαρχία, που στο μεγάλο μέρος της αποφασίστηκε ήδη, με την αλληλεγγύη. Στην ίδια κατεύθυνση, αλλά λιγότερο λεπτομερές, ήταν και το σχέδιο που παρουσίασε τον Οκτώβριο ο κ. Βαν Ρομπέι.

Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, δηλαδή μέσα στους επόμενους 18 μήνες, η Επιτροπή θεωρεί ότι μπορούν να ληφθούν και να εφαρμοστούν σημαντικές αποφάσεις χωρίς να απαιτείται τροποποίηση της συνθήκης.

Κατ’ αρχάς, ζητάει από τα κράτη-μέλη να συμφωνήσουν άμεσα σε έναν ενιαίο μηχανισμό εποπτείας των τραπεζών και να προωθήσουν ένα μηχανισμό εξυγίανσης προβληματικών τραπεζών. Τα μέτρα αυτά, σε συνδυασμό με τους προωθούμενος εθνικούς μηχανισμούς εγγύησης των καταθέσεων, από τη μια θα αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων πολιτών και από την άλλη θα αποτρέπουν στο μέλλον οποιαδήποτε επιβάρυνσή τους για διασώσεις τραπεζών. Πάντα σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα προτείνει τη σύσταση ενός ταμείου της ευρωζώνης, το οποίο θα βοηθάει τα κράτη-μέλη να προωθούν έγκαιρα διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, σημαντικές για τα ίδια και για την ομαλή λειτουργία της ΟΝΕ.

Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, δηλαδή από 18 μήνες έως 5 χρόνια, προτείνεται να ληφθεί σειρά δραστικών αποφάσεων, όπως η περαιτέρω ενίσχυση της συλλογικής άσκησης δημοσιονομικής και οικονομικής πολιτικής, περιλαμβανομένων της φορολογικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης. Προτείνεται η σύσταση ενός δεύτερου ταμείου, το οποίο θα παρέχει επαρκή στήριξη για σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε μεγάλες οικονομίες που αντιμετωπίζουν προβλήματα.

Η πρώτη κορυφαία απόφαση θα πρέπει να ληφθεί μέσα σε αυτήν την περίοδο και θα είναι η σύσταση ενός ταμείου απόσβεσης χρέους, το οποίο θα μπορούσε να προβλέπει και την έκδοση ευρωομολόγων για τη μείωση του χρέους και τη σταθεροποίηση των χρηματοπιστωτικών αγορών.

Στην τρίτη και τελευταία φάση, που θα υλοποιηθεί μετά την παρέλευση της πενταετίας, προβλέπεται η κατάρτιση ενός αυτόνομου προϋπολογισμού για την ευρωζώνη, ο οποίος θα παρέχει δημοσιονομικό δυναμικό στην ΟΝΕ για τη στήριξη κρατών-μελών που πλήττονται από οικονομικούς κλυδωνισμούς. Τέλος, ως αποκορύφωμα της οικονομικής και της νομισματικής ενοποίησης προτείνεται η από κοινού έκδοση δημόσιου χρέους, πράγμα το οποίο θα ενίσχυε τη λειτουργία των αγορών και την άσκηση νομισματικής πολιτικής. Αυτό θα ήταν το τελευταίο στάδιο της ΟΝΕ.

Στο τραπέζι ακόμη και η αποχώρηση της Βρετανίας από την Ένωση
Είναι προφανές ότι η απόφαση των χωρών της ευρωζώνης να επιταχύνουν τη διαδικασία της οικονομικής ενοποίησης θα θέσει σύντομα και το κρίσιμο ερώτημα τι θα γίνει με τις άλλες χώρες της Ε.Ε. που δεν μετέχουν στο ευρώ. Η θέση της Κομισιόν και των σημερινών χωρών της ευρωζώνης είναι προφανής, εμείς προχωράμε και όποιος θέλει ακολουθεί, άλλωστε, με εξαίρεση τη Μεγάλη Βρετανία και τη Δανία, οι οποίες εξαιρούνται ρητώς από το ευρώ με δική τους απόφαση, όλες οι άλλες χώρες έχουν δεσμευθεί πως θα ενταχθούν στην ευρωζώνη.

Η συζήτηση στο εσωτερικό της Μεγάλης Βρετανίας για τη χρησιμότητα πλέον της παραμονής της στην Ε.Ε. έχει φουντώσει, κυρίως στους κόλπους των συντηρητικών που επιθυμούν την έξοδο, υποχρεώνοντας τον πρώην πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ να προειδοποιήσει τους Βρετανούς για τον τεράστιο κίνδυνο απομόνωσης που συνεπάγεται για τη χώρα μια ενδεχόμενη αποχώρηση από την Ε.Ε. Πάντως, είναι προφανές ότι ακόμη κι αν μείνει το Λονδίνο στην Ε.Ε. η θέση του θα είναι απολύτως εξασθενημένη, αφού δεν θα συμμετέχει σε καμία κοινή πολιτική, πέραν της ενιαίας αγοράς. Από την άλλη, πολλές κυβερνήσεις της ευρωζώνης δεν θα έβλεπαν με κακό μάτι μια αποχώρηση των Βρετανών, άλλωστε, στα περίπου 40 χρόνια που είναι μέλη της Κοινότητας, μόνο ως φρένο στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση λειτούργησαν.

Οριστική λύση στο ελληνικό πρόβλημα χρέους

Από τις αλλαγές που προωθούνται σε επίπεδο ευρωζώνης η Ελλάδα μόνο κερδισμένη μπορεί να βγει, δεδομένου ότι τα Μνημόνια έχουν υποχρεώσει στην ουσία τη χώρα να κάνει όλες τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και να λάβει όλες τις επώδυνες αποφάσεις. Το ίδιο κάνουν τώρα η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Ιταλία, ενώ ήδη έχει ξεκινήσει η συζήτηση και στη Γαλλία.

Από εκεί και πέρα τα ταμεία που προωθούνται θα μπορούν να λειτουργήσουν ως ασπίδα σε περιόδους κρίσεων που οφείλονται σε αστάθμητους παράγοντες, εσωτερικούς και εξωτερικούς.

Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι οι αλλαγές που συζητούνται μπορεί να δώσουν οριστική λύση στο βασικό ελληνικό πρόβλημα που είναι το χρέος. Αρχικά το ταμείο απόσβεσης χρέους με την πρόβλεψη έκδοσης και ευρωομολόγων μεσοπρόθεσμα, αλλά και η κοινή διαχείριση του χρέους μετά την παρέλευση της πενταετίας μόνο θετικές εξελίξεις μπορεί να θεωρηθούν. 

Το δημόσιο χρέος ταλανίζει σήμερα πολλές χώρες της ευρωζώνης και τα επόμενα χρόνια είναι αναπόφευκτη η αναζήτηση μιας συνολικής λύσης. Και τη στιγμή εκείνη η χώρα μας πρέπει να είναι μέσα, γιατί μόνο έτσι θα αποτελέσει μέρος της λύσης. Εκτός ευρωζώνης θα τραβήξει αυτά που σήμερα τραβάει η Αργεντινή περίπου 12 χρόνια μετά την πρώτη χρεοκοπία της…

Ο προτεινόμενος οδικός χάρτης για την οικονομική ενοποίηση της ευρωζώνης

Πρώτο στάδιο (εντός 18 μηνών) χωρίς τροποποίηση Συνθήκης

1. Ενιαίος εποπτικός μηχανισμός τραπεζών.

2. Ενιαίος μηχανισμός εξυγίανσης προβληματικών τραπεζών.

3. Σύσταση ταμείου σύγκλισης και ανταγωνιστικότητας.

4. Εξωτερική εκπροσώπηση ευρωζώνης σε διεθνείς οργανισμούς.

Δεύτερο στάδιο (18 μήνες έως 5 χρόνια) με τροποποίηση Συνθήκης

1. Άσκηση συλλογικής οικονομικής πολιτικής, περιλαμβανομένων φορολογίας και απασχόλησης.

2. Ειδικό ταμείο για στήριξη μεγάλων οικονομιών που αντιμετωπίζουν προβλήματα.

3. Ταμείο απόσβεσης χρέους με έκδοση ευρωομολόγων για μείωση χρέους και σταθεροποίηση αγορών.

4. Σύσταση ενός γενικού ταμείου ΟΝΕ για τη διαχείριση όλων των μέσων.

Τρίτο στάδιο (πέραν των 5 ετών) με τροποποίηση Συνθήκης

1. Αυτόνομος Προϋπολογισμός για την ευρωζώνη.

2. Κοινή διαχείριση δημόσιου χρέους.

Ν. Μπέλλος, στον Τύπο της Κυριακής