Η ΜΕΓΑΛΗ ΛΥΣΗ Πώς θα γίνει η επιμήκυνση του χρέους

Σχέδιο έξι κινήσεων για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού από την επιμήκυνση του οικονομικού προγράμματος, χωρίς πρόσθετη επιβάρυνση των κρατών της Ευρωζώνης, επεξεργάζεται το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Μεταξύ άλλων, προβλέπεται μετακύλιση της αποπληρωμής ελληνικών ομολόγων και μείωση επιτοκίου του παλαιότερου δανείου.

Eξι συνδυαστικές κινήσεις για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού που θα προέλθει από την επιμήκυνση κατά δύο χρόνια του οικονομικού προγράμματος, χωρίς να υπάρξει πρόσθετη επιβάρυνση των κρατών της Eυρωζώνης, περιλαμβάνει το σχέδιο του οικονομικού επιτελείου.

«Το θέμα της επιμήκυνσης είναι ζωτικής σημασίας για τη χώρα, αφού αν δεν πάρουμε παράταση στη
δημοσιονομική προσαρμογή το πακέτο των σκληρών μέτρων θα ανέβει στα 20 δισ. ευρώ από 13,5 δισ. ευρώ», έλεγε υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών.

Το «σχέδιο Στουρνάρα» για την κάλυψη των νέων κεφαλαιακών αναγκών της Ελλάδας, που σύμφωνα με την ελληνική κυβέρνηση ανέρχονται σε 12 δισ. ευρώ, προβλέπει:

• Επιμήκυνση της αποπληρωμής μέρους των ελληνικών ομολόγων που έχει στο χαρτοφυλάκιό της η ΕΚΤ και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες και τα οποία λήγουν μέχρι το 2016. Τα συγκεκριμένα ομόλογα υπολογίζεται ότι ανέρχονται σε 15 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 8 δισ. ευρώ αφορούν χρεολύσια που θα πρέπει να καταβληθούν από το ελληνικό Δημόσιο μέχρι το 2016. Στο υπουργείο Οικονομικών γνωρίζουν ότι στελέχη της ΕΚΤ και εκπρόσωποι κεντρικών τραπεζών της Ευρωζώνης έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αλλά θεωρούν ότι με «πολιτική συνδρομή» η πρόταση θα περάσει.
• Απόδοση στην Ελλάδα των κερδών της ΕΚΤ και των κεντρικών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα που αγόρασαν σε χαμηλές τιμές την περίοδο της κρίσης.
• Μετακύλιση της αποπληρωμής του πρώτου δανείου από τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης.
• Μείωση των επιτοκίων στα δάνεια που έχει λάβει η Ελλάδα από το πρώτο πακέτο στήριξης. Η πρόταση θεωρείται ότι θα γίνει αποδεκτή από τους δανειστές, αν και το τελευταίο καιρό χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία, που έχουν πληγεί από την κρίση, δανείζονται από τις αγορές με υψηλότερα επιτόκια από αυτά που δανείζουν την Ελλάδα.
• Ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών απευθείας μέσω του μόνιμου ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης (ESM) κατά το ισπανικό παράδειγμα, που θα έχει ως αποτέλεσμα την ελάφρυνση του δημόσιου χρέους κατά 50 δισ. ευρώ (αφού το ποσό της ανακεφαλαιοποίησης δεν θα εγγραφεί στο χρέος της χώρας) και τη μείωση του ταμειακού ελλείμματος

Αύξηση του δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου από την εσωτερική αγορά μέσων εντόκων γραμματίων, με ακύρωση του σχετικού όρου που υπάρχει στο Μνημόνιο και προβλέπει σταδιακή μείωση του όγκου των εντόκων γραμματίων. Επισημαίνεται ότι από τον περασμένο Ιούνιο θα έπρεπε να αρχίσει η μείωση του όγκου των εντόκων γραμματίων που έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους οι ελληνικές τράπεζες στα 8 δισ. ευρώ στο τέλος του έτους και στα 6 δισ. ευρώ τον Μάρτιο του 2013, την ώρα που με βάση τα μέχρι στιγμής στοιχεία το ύψος των εντόκων γραμματίων φτάνει στα 18,5 δισ. ευρώ.

Αρμόδιοι παράγοντες εκφράζουν τη βεβαιότητα ότι η αύξηση του δανεισμού με έντοκα γραμμάτια θα εγκριθεί από την ΕΚΤ, η οποία και έχει τον τελευταίο λόγο, καθώς χρηματοδοτεί τις τράπεζες για την αγορά των βραχυπρόθεσμων τίτλων αυξάνοντας τα κεφάλαια του έκτακτου μηχανισμού παροχής ρευστότητας (ELA) μέσου του οποίου η Τράπεζα της Ελλάδος διοχετεύει ρευστότητα στις τράπεζες για να αγοράσουν έντοκα γραμμάτια.

Πηγή του υπουργείου Οικονομικών τόνιζε ότι η κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού με την έκδοση βραχυπρόθεσμου χρέους αποτελεί το βαρύ πυροβολικό της ελληνικής πλευράς στις διαπραγματεύσεις για την επιμήκυνση, δεδομένου ότι «με αυτόν τον τρόπο αναλαμβάνουμε οι ίδιοι ένα μεγάλο μέρος του κόστους και δεν ζητάμε περισσότερα χρήματα από τους πιστωτές μας».

Για τον υπουργό Οικονομικών Γ. Στουρνάρα η επιμήκυνση του προγράμματος αποτελεί μείζον και καυτό κοινωνικό θέμα, καθώς σε περίπτωση που δεν παραταθεί η διάρκεια της δημοσιονομικής προσαρμογής και με δεδομένες τις πιέσεις της τρόικας και τη βαθιά ύφεση ο λογαριασμός των επώδυνων για τους πολίτες μέτρων θα αυξηθεί κατά 7,5 δισ. ευρώ, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 4,5% του ΑΕΠ το 2014.

Μεγάλο αγκάθι και πρόκληση για τον υπουργό είναι να πείσει τους τροϊκανούς ότι με την επιμήκυνση δεν θα χρειαστούν νέα μέτρα, καθώς η πλευρά των δανειστών θεωρεί ότι ακόμα και αν δοθεί παράταση στην προσαρμογή θα απαιτηθούν πρόσθετα μέτρα ύψους 7 δισ. ευρώ λόγω των αστοχιών στον προϋπολογισμό και στην επιδείνωση των μεγεθών κλειδιών της οικονομίας, όπως είναι η ύφεση.

Υψηλόβαθμη πηγή του υπουργείου Οικονομικών τόνιζε ότι «μας λένε ότι με την επιμήκυνση θα χρειαζόμασταν περισσότερα μέτρα, γιατί έχει χειροτερεύσει πολύ το μακροοικονομικό περιβάλλον. Εμείς αυτό το στοιχείο το αμφισβητούμε, τους δείξαμε το δικό μας υπόδειγμα, εκείνοι δεν μας έχουν παρουσιάσει το δικό τους. Περιμένουμε τις μακροοικονομικές υποθέσεις, τις παραμέτρους του υποδείγματος γιατί εμείς διαφέρουμε πολύ στα μακροοικονομικά και στη βιωσιμότητα του χρέους. Από τη χειροτέρευση του μακροοικονομικού περιβάλλοντος έχουμε χαμηλότερο ΑΕΠ και αυτό σημαίνει χαμηλότερους φόρους».

Είναι χαρακτηριστική η επισήμανση αρμόδιου παράγοντα ότι η θέση της επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ για διετή επιμήκυνση συνοδεύεται από τη λήψη πρόσθετων μέτρων πέραν των 13,5 δισ. ευρώ, πράγμα που απορρίπτεται από την πολιτική ηγεσία.

Ο κ. Στουρνάρας ελπίζει ότι θα κάμψει τις αντιρρήσεις της τρόικας και θα αποφύγει να μπει στο νέο επικαιροποιημένο μνημόνιο δέσμευση για επιβολή πρόσθετων μέτρων μέσω της ρήτρας αιρεσιμότητας που εξασφάλισε από τους δανειστές. Η ρήτρα προβλέπει ότι αν τα δημοσιονομικά αποτελέσματα είναι καλύτερα από τα αναμενόμενα, θα αποσύρονται μέτρα, ενώ αντίθετα αν είναι χειρότερα αυτόματα θα επιβάλλονται ισοδύναμες περικοπές σε μισθούς, συντάξεις και κοινωνικές παροχές.

Το άλλο ανοιχτό μέτωπο αφορά την έκταση του χρηματοδοτικού κενού από την επιμήκυνση, καθώς η ελληνική πλευρά το προσδιορίζει στα 12 δισ. ευρώ, ενώ η τρόικα το ανεβάζει στα 20 με 30 δισ. ευρώ. Κι αυτό γιατί εκτιμούν ότι μόνο η παράταση κατά δύο χρόνια αυξάνει τις χρηματοδοτικές ανάγκες κατά 7 δισ. ευρώ και άλλα τουλάχιστον 13 δισ. ευρώ προκύπτουν από τις δημοσιονομικές αποκλίσεις και τις αστοχίες στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων.

ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΤΩΝΑΚΟΣ