Σύγκρουση συμφερόντων για το γάλα

Το θέμα της επιμήκυνσης της διάρκειας ζωής του φρέσκου γάλακτος που είχε αποκαλύψει η «Η» την περασμένη εβδομάδα, είχε ανοίξει προ εβδομάδων ο υφυπουργός Ανάπτυξης Θανάσης Σκορδάς, όταν διαπίστωσε πως οι Έλληνες καταναλωτές εξακολουθούν να πληρώνουν το προϊόν ακριβότερα σε σχέση με κάθε Ευρωπαίο, ενώ και οι κτηνοτρόφοι μας πληρώνονται με τις υψηλότερες τιμές σε σχέση με τους συναδέλφους τους στην Ε.Ε.

Το «κλειδί» για να επέλθει αποκλιμάκωση των τιμών λιανικής σύμφωνα με τον υφυπουργό είναι να αρθεί ο περιορισμός στη διάρκεια ζωής του παστεριωμένου γάλακτος, που είναι οι πέντε μέρες, και ουσιαστικά η χώρα μας να έλθει στα δεδομένα του

κοινοτικού κανονισμού 1169/2011, ο οποίος δεν συνδέει τον όρο παστεριωμένο γάλα με τον χρόνο ζωής αλλά με τη θερμική επεξεργασία του προϊόντος. Στην υπόλοιπη Ε.Ε. η διάρκεια ζωής του παστεριωμένου γάλακτος είναι από επτά έως και 10 μέρες. Να σημειωθεί ότι ο εκάστοτε υφυπουργός Ανάπτυξης επιδίωκε να άρει το «πλαφόν» των πέντε ημερών, αλλά στο τέλος η προσπάθειά τους σκόνταφτε στον «νομοθέτη» υπουργό Γεωργίας (σήμερα Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων), ο οποίος υπερασπίζονταν τα συμφέροντα των Ελλήνων κτηνοτρόφων.

Ο κ. Σκορδάς σε αυτήν τη σκέψη του βρήκε έναν απρόσμενο σύμμαχο... Τον καθηγητή και επιστήμονα υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Αθανάσιο Τσαυτάρη.

Αθ. Σκορδάς

Ο τελευταίος, σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες, σε συζητήσεις που είχε με τον κ. Σκορδά δεν έφερε αντίρρηση στην άρση του περιορισμού, έθετε όμως ένα σοβαρό ζήτημα. Αυτό του ορισμού της «φρεσκάδας». Κάτι στο οποίο συμφώνησε και ο υφυπουργός Ανάπτυξης. Το θέμα είχε αποκαλύψει η «Ημερησία» την περασμένη Τρίτη, 16 του μηνός.

Το «φρέσκο»
Δηλαδή, όπως κι επίσημα δήλωσε ο κ. Τσαυτάρης την περασμένη Πέμπτη 18 Οκτωβρίου στον τηλεοπτικό σταθμό MEGA: «Εξαρτάται πώς βαφτίζεις την έννοια 'φρέσκο'. Κάποια στιγμή λέγαμε ότι φρέσκο είναι αυτό που μόλις το αρμέγουμε από την αγελάδα και από το πρόβατο. Μετά, όταν άρχισαν να μοιράζουν οι γαλατάδες το γάλα στα σπίτια, έγινε το φρέσκο μιας - δύο ημερών.

Αθ. Τσαυτάρης

Όταν έγινε η ντόπια γαλακτοβιομηχανία και μοίραζε στον νομό το γάλα, το φρέσκο έγινε τριών ? τεσσάρων ημερών. Όταν έγιναν στην Αθήνα μεγάλες βιομηχανίες και έπρεπε από την Περιφέρεια να μαζευτεί το γάλα, να έρθει εδώ, να παστεριωθεί και να πωληθεί ξανά στην Περιφέρεια, έγινε πέντε ημερών. Τώρα αν θέλουμε να φέρουμε γάλα από την Αυστρία, θα το κάνουμε επτά ημερών, αν πάμε στην Αγγλία θα το κάνουμε εννέα ημερών».

Με απλά λόγια, ο κ. Τσαυτάρης τόνισε την ανάγκη της επισήμανσης και της αποφυγής παραπλανητικής ετικέτας. Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημανθεί πως η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα που ορίζει ως «φρέσκο» το γάλα των πέντε ημερών.

Αντιδράσεις

Μ. Χαρακόπουλος

Στον αντίποδα, όμως, ο αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Μάξιμος Χαρακόπουλος ήταν κατηγορηματικός και την περασμένη Τρίτη, μετά την αποκάλυψη των απόψεων του κ. Τσαυτάρη υπογράμμισε με δική του ανακοίνωση: «Δεν πρέπει να επιμηκυνθεί η διάρκεια ζωής του παστεριωμένου γάλακτος, θα είναι καταστροφική για τους Έλληνες κτηνοτρόφους».

Και όταν αντέδρασε, ο Θεσσαλός πολιτικός, ο προϊστάμενος υπουργός του ο κ. Τσαυτάρης λίγα λεπτά μετά φοβούμενος, αν και επιστήμονας, το πολιτικό κόστος και τις αντιδράσεις των κτηνοτρόφων, έσπευσε να ανασκευάσει, με χωριστή από του κ. Χαρακόπουλου ανακοίνωση, και να δηλώσει αντίθετος με την επιμήκυνση.

Βέβαια, όπως προαναφέρθηκε, στις δηλώσεις του την περασμένη Πέμπτη στο MEGA, απέφυγε να ταχθεί κατά της επιμήκυνσης κι έθεσε μόνο το ζήτημα της επισήμανσης του «φρέσκου».

Aνταγωνισμός
Όπως και να χει, ο κ. Σκορδάς, ο οποίος άνοιξε ξανά τον «καυτό» φάκελο του γάλακτος, φιλοδοξεί πως με τον τρόπο αυτό θα ενισχυθεί ο ανταγωνισμός. Θα επιτραπούν οι εισαγωγές παστεριωμένου γάλακτος, θα μειωθεί το κόστος των μεγάλων και μικρομεσαίων ελληνικών γαλακτοβιομηχανιών από τις επιστροφές των προϊόντών τους, (σ.σ. επιβαρύνονται οικονομικά, καθώς αναγκάζονται να μαζεύουν τα γάλατα που περισσεύουν στα ράφια των καταστημάτων, λόγω της μικρής διάρκειας ζωής), ενώ και οι συνεταιριστικές γαλακτοκομικές επιχειρήσεις θα μπορούν να φτάσουν τα προϊόντά τους στα μεγάλα αστικά κέντρα ή και κάποιες από αυτές να παίξουν πιο δυνατά πουλώντας φρέσκα γάλατα μιας, δύο ή και τριών ημερών στις περιοχές τους αλλά και σε γειτονικά αστικά κέντρα.

Με τον τρόπο αυτό, κατά το υπουργείο Ανάπτυξης θα πέσουν οι τιμές λιανικής. Είναι ενδεικτικό ότι το κόστος από τις επιστροφές είναι 5%.

Δεύτερη υψηλότερη τιμή στην Ε.Ε.
Οι τιμές των παραγωγών και το κόστος

Από την άλλη πλευρά οι Έλληνες κτηνοτρόφοι διατηρούν ένα σπάνιο προνόμιο. Πουλάνε το γάλα στη δεύτερη υψηλότερη τιμή της Ε.Ε..

Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης η τιμή στην Ελλάδα του αγελαδινού γάλακτος είναι στα 45,1 λεπτά το κιλό με πρώτη την Κύπρο στα 52,1 λεπτά το κιλό. Η μέση τιμή στην Ε.Ε. είναι 31,6 λεπτά το κιλό. Βέβαια, οι Έλληνες κτηνοτρόφοι καρπώνονται μικρότερο κέρδος λόγω του υψηλού κόστους εισροών (πρώτες ύλες, ενέργεια κ.λπ.) καθώς και από την ύπαρξη μικρών παραγωγικών μονάδων που δεν μπορούν να πετύχουν οικονομίες κλίμακας. Π.χ. στην Ελλάδα δεν υπάρχουν λιβάδια, όπως στην Ολλανδία, τη Γερμανία και την Αυστρία, άρα χρειάζονται ζωοτροφές.

Συνεπώς το καθεστώς της πενθήμερης διάρκειας ζωής προστατεύει τα συμφέροντά τους. Οι γαλακτοβιομηχανίες ως ένα μεγάλο βαθμό είχαν βολευτεί από αυτήν την κατάσταση. Γιατί δεν είχαν κανέναν ξένο στα... πόδια τους και οι μικρές συνεταιριστικές δεν τις φόβιζαν.

Συνήθειες
Με την οικονομική ύφεση, όμως, οι καταναλωτικές συνήθειες άλλαξαν. Οι οικογένειες προτιμούν τα γάλατα μακράς διάρκειας. Κι αυτό λόγω της ανάγκης που έχουν για εξοικονόμηση δαπανών. Οι γαλακτοβιομηχανίες, όμως, «χτύπησαν» τις τιμές εκεί, σε μια προσπάθεια να καλύψουν τις απώλειες από τη μετατόπιση της ζήτησης αλλά κι επειδή και το κόστος τους ανέβηκε (αύξηση φόρων, ενέργειας κ.λπ.).

Τώρα αναζητούν την επιμήκυνση της χρονικής διάρκειας για να πιέσουν τις τιμές κτηνοτρόφου και να έχουν μικρότερα κόστη και στη διανομή.

Η εγχώρια παραγωγή γάλακτος είναι ελλειμματική και ποτέ δεν πιάνουμε την ποσόστωση, ενώ οι εισαγωγές παστεριωμένου γάλακτος θα βοηθούσε και τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ στην παραγωγή προϊόντος ιδιωτικής ετικέτας.

Το «προσδόκιμο» ζωής διχάζει τις γαλακτοβιομηχανίες

Το «προσδόκιμο» ζωής του «φρέσκου» γάλακτος έχει διχάσει και τις γαλακτοβιομηχανίες, με τις μεν να χαρακτηρίζουν την κίνηση ως θετική καθώς θα ελαφρύνει ένα σημαντικό κόστος, αυτό των επιστροφών και τις δε να εμφανίζονται επιφυλακτικές ως προς τα οφέλη που θα έχει και ταυτόχρονα να κάνουν λόγο για καταστροφικές συνέπειες στην ελληνική κτηνοτροφία.

Ειδικότερα, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΜΕΒΓΑΛ, Πέτρος Παπαδάκης μιλώντας στην «Η» λέει πως η επιμήκυνση της διάρκειας ζωής του γάλακτος θα δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα απ' ό,τι πιστεύουν πολλοί πως θα λύσει, ενώ θα επιφέρει τεράστιο πλήγμα στην ήδη ταλαιπωρημένη ελληνική κτηνοτροφία.

Παρ' ότι από πλευράς ασφάλειας της δημόσιας υγείας δεν υπάρχει πρόβλημα και για εμάς τους γαλακτοβιομήχανους έχει θετικά στοιχεία, η επιμήκυνση θα εξαφανίσει ό,τι έχει απομείνει από την ελληνική κτηνοτροφία. «Εάν θέλουμε να καταστρέψουμε τους Έλληνες κτηνοτρόφους, τότε αρκεί να παρατείνουμε τη διάρκεια ζωή του γάλακτος», αναφέρει χαρακτηριστικά. Και αυτό γιατί η απόφαση αυτή θα ανοίξει διάπλατα την πόρτα στις αθρόες εισαγωγές φρέσκου παστεριωμένου γάλακτος, από τη Ρουμανία, τη Γερμανία και την Ιταλία, το οποίο θα ανταγωνιστεί με άνισους όρους το ελληνικό γάλα.

«Οι κτηνοτρόφοι στην Ευρώπη πωλούν το αγελαδινό γάλα προς 0,28 ευρώ το κιλό, ενώ στην Ελλάδα διατίθεται από 0,47 ευρώ έως 0,52 ευρώ. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ότι με αυτά τα δεδομένα θα περιορισθεί ακόμη περισσότερο η διάθεση της εγχώριας παραγωγής προς όφελος των εισαγόμενων και των ξένων».

Το σημερινό καθεστώς σύμφωνα με τον κ. Παπαδάκη, λειτουργεί υποστηρικτικά στην ελληνική κτηνοτροφία, αποτρέποντας τις αθρόες εισαγωγές. Γι' αυτό πρέπει να το διατηρήσουμε, καθώς, όπως χαρακτηριστικά λέει, είναι το τελευταίο προπύργιο της ελληνικής κτηνοτροφίας.

Ο κ. Παπαδάκης υποστηρίζει ακόμη πως δεν πρέπει να ισοπεδώσουμε και να θυσιάσουμε τα πάντα στον βωμό της μείωσης των τιμών, γιατί ελλοχεύει ο κίνδυνος μαζί με τη μείωση των τιμών να υπάρξουν εκπτώσεις και σε άλλα πράγματα, υπονοώντας την ποιότητα και την ασφάλεια των προϊόντων. Εξάλλου, όπως λέει ο καταναλωτής σήμερα έχει πάρα πολλές επιλογές, από μια ευρεία γκάμα προϊόντων γάλακτος που μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες του και σε επίπεδο τιμών και σε επίπεδο ποιότητας. «Δεν θα λύσει το γάλα, όλα τα προβλήματα της χώρας», ξεκαθαρίζει, και προσθέτει: «Δεν είμαστε ούτε πολυεθνική, ούτε ελληνική που έχουμε εργοστάσιο σε γειτονική χώρα για να μας βολεύει η επιμήκυνση. Εμείς ως ΜΕΒΓΑΛ έχουμε συνδέσει καλώς ή κακώς τη δραστηριότητά μας, με τον Έλληνα κτηνοτρόφο, το οποίο θέλουμε και προσπαθούμε να στηρίξουμε».

Κλείνοντας, ο επικεφαλής της ΜΕΒΓΑΛ επισημαίνει ότι «δεν πρέπει να κάνουμε σπασμωδικές κινήσεις εντυπωσιασμού που μπορεί να δημιουργήσουν μεγαλύτερα προβλήματα, τα οποία αργότερα δεν θα μπορέσουμε να μαζέψουμε. Μπορεί για τις γαλακτοβιομηχανίες να έχει κάποιο όφελος όσον αφορά στο κόστος των επιστροφών, ωστόσο σε επίπεδο ευρύτερης εθνικής πολιτικής θα είναι καταστροφικό και με τεράστιο αντίκτυπο στους Έλληνες κτηνοτρόφους», λέει, και καλεί την πολιτική ηγεσία του αρμόδιου υπουργείου να μελετήσει καλά τις συνέπειες πριν λάβει τις τελικές της αποφάσεις.

Η Vivartia
Την άποψη αυτή συμμερίζεται και η διοίκηση της Vivartia, η οποία μιλώντας στην «Η» επισημαίνει ότι η αύξηση της διάρκειας ζωής του «φρέσκου» γάλακτος θα έχει καταστροφικές συνέπειες στους Έλληνες κτηνοτρόφους. Υπογραμμίζει ότι η παράταση των ημερών από μόνη της δεν αρκεί για να μειωθεί η τιμή του φρέσκου γάλακτος, όπως κάποιοι υποστηρίζουν, καθώς η όποια βελτίωση στην τιμή της πρώτης ύλης απλά θα συμβάλει στην προσπάθεια περιορισμού των ζημιών. «Μην ξεχνάτε πως το φρέσκο γάλα είναι πλέον μια ζημιογόνος δραστηριότητα για τις γαλακτοβιομηχανίες», λέει χαρακτηριστικά και προσθέτει πως από την απόφαση θα ευνοηθούν όσοι κάνουν εισαγωγές γάλακτος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ελληνική οικονομία. Επισημαίνει τέλος ότι η Vivartia θα συνεχίσει να στηρίζει τους Έλληνες παραγωγούς, όσο μπορεί και μέσα απ' όλες τις εταιρείες του ομίλου της.

Η άλλη όψη

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν εταιρείες που θεωρούν ότι επιμήκυνση της διάρκειας ζωής του γάλακτος θα βοηθήσει να δημιουργηθούν οικονομίες κλίμακας, ιδιαίτερα από πλευράς επιστροφών και διατηρησιμότητας του προϊόντος και θα βελτιώσει ένα μέρος του κόστους, προ της τελικής τιμής και κατ' επέκταση των ίδιων των καταναλωτών.

Οι ίδιες τονίζουν πως με την υλοποίηση της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας η χώρα μας θα εναρμονιστεί με την υπόλοιπη Ευρώπη όσον αφορά στην κωδικοποίηση των προϊόντων και παράλληλα θα άρει ένα εμπόδιο στη κανονική λειτουργία της αγοράς.

Τέλος, απορρίπτουν την επιχειρηματολογία ότι η επιμήκυνση της διάρκειας ζωής του φρέσκου γάλακτος είναι απειλή για την τοπική παραγωγή, καθώς αρνούνται πως ξαφνικά θα γεμίσουν τα ράφια των σούπερ μάρκετ με εισαγόμενα.

• O εκάστοτε υφυπουργός Ανάπτυξης επιδίωκε να άρει το «πλαφόν» των πέντε ημερών, αλλά στο τέλος η προσπάθειά τους σκόνταφτε στον «νομοθέτη» υπουργό Γεωργίας, ο οποίος υπερασπίζονταν τα συμφέροντα των Ελλήνων κτηνοτρόφων
  
• Οι γαλακτοβιομηχανίες αναζητούν την επιμήκυνση της χρονικής διάρκειας, για να πιέσουν τις τιμές κτηνοτρόφου και να έχουν μικρότερα κόστη και στη διανομή                                         Των Χρήστου Κολώνα και Γιώργου Μανέττα