Γιατί η Συρία ανατρέπει τα σχέδια Ερντογάν

Ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία δημιουργεί αυξανόμενες πολιτικές πιέσεις στο εσωτερικό της Τουρκίας. Οι προσπάθειες της Άγκυρας να διατηρήσει κανονικές σχέσεις με την γειτονική της χώρας έχουν προκαλέσει επικρίσεις από τις τουρκικές πολιτικές ομάδες της αντιπολίτευσης, που κατηγορούν την κυβέρνηση για την στήριξη που παρέχει στους σύριους αντάρτες, για το ότι με την στάση της επιτρέπει η βία να περάσει στα σύνορα της Τουρκίας, και για το ότι υποκύπτει στις αυξανόμενες επιθέσεις από κούρδους αντάρτες.

Υπάρχουν ακόμα και δημοσιεύματα που κάνουν λόγο για κριτική από το εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης αναφορικά με τον τρόπο που χειρίζεται ο Ταγίπ Ερντογάν το θέμα, και ειδικότερα η μη απάντησή του στην κατάρριψη του τουρκικού μαχητικού αεροσκάφους τον Ιούνιο.
Η επικρίσεις αυτές έρχονται σε μια σημαντική περίοδο για τον Ερντογάν και το κυβερνών κόμμα. Μέχρι στιγμής, το κόμμα της Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης φαίνεται να διατηρεί την δημοφιλία του παρά τις επικρίσεις.
Όμως τα επόμενα τρία χρόνια, το κυβερνών κόμμα θα πρέπει να αντιμετωπίσει τρεις κρίσιμης σημασίας εκλογικές αναμετρήσεις: τις περιφερειακές εκλογές το 2013, τις προεδρικές εκλογές το 2014 και τις βουλευτικές εκλογές το 2015. Το κόμμα θα πραγματοποιήσει επίσης αλλαγή στην ηγεσία του εν όψει των βουλευτικών εκλογών. Αν και οι πολιτικοί υπολογισμοί του Ερντογάν έχουν αλλάξει, η σύγκρουση στη Συρία του έχει προσφέρει μια ευκαιρία να διατηρήσει τον κοινοβουλευτικό συνασπισμό του, κάτι που θα χρειαστεί, για να πετύχει τους πολιτικούς του στόχους.

Οι πολιτικοί στόχοι του Ερντογάν είναι πολλαπλοί. Θέλει να αλλάξει το πολιτικό σύστημα της Τουρκίας σε προεδρικό -ή ημιπροεδρικό σύστημα- και να θέσει υποψηφιότητα για την προεδρία. Μια τέτοια αλλαγή απαιτεί αναθεώρηση του Συντάγματος και έγκριση του σχεδίου αυτού σε εθνικό δημοψήφισμα. Αυτή η διαδικασία έχει ήδη ξεκινήσει, και ο Ερντογάν θέλει να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2012.Για να γίνει αυτό, ο Ερντογάν χρειάζεται τη στήριξη του υπερεθνικιστικού και φανατικού αντικουρδικού κόμματος. Η αναθεώρηση του Συντάγματος απαιτεί πλειοψηφία δυο τρίτων, ή 367 ψήφων, ενώ το να τεθεί το Σύνταγμα σε εθνικό δημοψήφισμα απαιτεί 330 ψήφους.Το κυβερνών κόμμα έχει μόλις 326 έδρες στην Βουλή των 550 εδρών. Το τουρκικό εθνικιστικό κόμμα έχει 52 έδρες. Έτσι, για να προχωρήσει τα σχέδιά του, ο Ερντογάν χρειάζεται τη στήριξη του εθνικιστικού κόμματος. Για να μπορέσει όμως να διατηρήσει αυτή τη στήριξη, δεν μπορεί να καταλήξει σε συμφωνία με τους κούρδους –τουλάχιστον όχι μέχρι να αλλάξει το Σύνταγμα. Έτσι, η κυβέρνηση θα χρειαστεί να αναζητήσει άλλους τρόπους για να αντιμετωπίσει την αύξηση της δραστηριότητας των κούρδων ανταρτών.
Η απόφαση που έβγαλε στις 4 Οκτωβρίου το κοινοβούλιο, μπορεί να προσφέρει στην Άγκυρα μια εναλλακτική λύση στις διαπραγματεύσεις. Η απόφαση, η οποία ελήφθη ως απάντηση στην επίθεση με όλμους από την πλευρά της Συρίας στην Τουρκία, δίνει το «πράσινο φως» στην Άγκυρα να αναπτύξει στρατεύματα σε ξένες χώρες, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στην κυβέρνηση να προχωρήσει σε επιθέσεις σε συριακό έδαφος κατά του PKK και των σύριων συμμάχων του. Επιπλέον, θα επιτρέψει στην Τουρκία να συνεχίσει να έχει στρατιωτική παρουσία στο βόρειο Ιράκ για την καταπολέμηση των κούρδων ανταρτών εκεί, υπό την προϋπόθεση ότι η Βαγδάτη θα συνεχίσει να το επιτρέπει.
Οι πολιτικοί υπολογισμοί του Ερντογάν αλλάζουν, δημιουργώντας νέα ερωτήματα αναφορικά με την ευελιξία της Τουρκίας να απαντήσει στην κρίση της Συρίας. Η απόφαση της τουρκικής βουλής δίνει στην κυβέρνηση μεγαλύτερο περιθώριο να δράση στη Συρία και το Ιράκ. Όμως, τα γεωπολιτικά εμπόδια της Άγκυρας –η δραστηριότητα του ΡΚΚ και η ανάγκη διατήρησης πολιτικών συμμαχιών- θα είναι αυτά που τελικά θα καθορίσουν τον δρόμο που θα ακολουθήσει η Τουρκία.

Euro2day