Τρίτη 4 Σεπτεμβρίου 2012

Η Συρία και το φάντασμα του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου

Dominique Moïsi, Les Échos
Η Συρία θυμίζει όλο και περισσότερο τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο. Δεν είναι μόνο οι εικόνες των αεροπλάνων που βομβαρδίζουν αμάχους και μετατρέπουν το Χαλέπι σε σύγχρονη εκδοχή της Γκερνίκα (Guernica). Είναι και η αντίθεση ανάμεσα στην αμέριστη υποστήριξη της Ρωσίας και του ιρανικού καθεστώτος και τους δισταγμούς και τις αντιφάσεις που χαρακτηρίζουν τη συμπεριφορά των δημοκρατιών στην υποστήριξή των επαναστατών. Χθες, κατά τον ίδιο τρόπο, αλλά με αντίστροφη πορεία φυσικά, η Ναζιστική Γερμανία και η Φασιστική Ιταλία υποστήριζαν χωρίς ενδοιασμούς τους αντάρτες του Φράνκο, ενώ τα δημοκρατικά καθεστώτα διύλιζαν με σταγονόμετρο την υποστήριξη τους στους Ισπανούς Ρεπουμπλικάνους.
Αυτός ο παραλληλισμός γράφεται σε μια λογική που δεν είναι τόσο διαφορετική.  Χθες, η υποστήριξη των Ρεπουμπλικάνων, δηλαδή, επίσης αναρχικών και κομμουνιστών, μήπως δεν έστρωνε το «κρεβάτι των κόκκινων», τη στιγμή που θα μπορούσε να επεκταθεί η σκιά της ΕΣΣΔ στην Ευρώπη; Γνωρίζουμε πόσο μακριά αυτή η λογική οδήγησε την Ευρώπη και τον κόσμο. Σήμερα οι «ισλαμιστές φονταμενταλιστές» μήπως δεν είναι το ισοδύναμο αυτού που ήταν χθες οι «κόκκινοι»; Το να βοηθήσουμε τους Σύρους αντάρτες, μήπως δεν είναι να πάρουμε ένα υπερβολικό ρίσκο και να παίξουμε με μια φωτιά που μπορεί να σφραγίσει οριστικά την τύχη των χριστιανών στην Ανατολή; Ασφαλώς το σημερινό συριακό καθεστώς συμπεριφέρεται όλο και πιο πολύ απαράδεκτα. Όμως, μεταξύ των υποθετικών ελπίδων για δημοκρατία για τους μουσουλμάνους και του να θέσουμε σε κίνδυνο τις χριστιανικές μειονότητες της Ανατολής, πρέπει δυστυχώς να επιλέξουμε. Μια τέτοια παρουσίαση των πραγμάτων μπορεί να φανεί υπερβολική, αλλά μήπως δεν είναι πραγματική; Υπάρχουν σίγουρα δυτικές απροθυμίες να παρέμβουν από την πλευρά των Σύρων ανταρτών, υπάρχουν και άλλοι πιο στρατηγικοί και διπλωματικούς λόγοι. Καταρρίπτοντας πριν λίγες εβδομάδες ένα τουρκικό αεροπλάνο που «είχε χαθεί» στο έδαφός τους, οι Σύροι πέρασαν στη διεθνή κοινότητα ένα πολύ σαφές αποτρεπτικό μήνυμα: «Μην πάρετε το ρίσκο να εμπλακείτε στις υποθέσεις μας».
Η Συρία δεν είναι η Λιβύη. Το αμερικανικό εκλογικό πρόγραμμα, η επιδείνωση της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη και τον κόσμο ενσωματωθήκαν πλήρως από τα δύο μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, μπλοκάροντας κάθε δυνατότητα επίλυσης «αλά λιβυκά» της  συριακής σύγκρουσης. Γι 'αυτούς, έχει έρθει η ώρα να πάρουν την εκδίκηση τους και αισθάνονται αυτή τη φορά, καλώς ή κακώς, ότι διαθέτουν καλύτερα  χαρτιά στο παιχνίδι τους. Την ώρα που ο Ομπάμα θα κάνει την εκστρατεία του στην εξωτερική πολιτική για την πραγματική αποχώρηση του από το Ιράκ και την προγραμματισμένη από το Αφγανιστάν, πώς θα μπορούσε η Ουάσιγκτον να αναλάβει το ρίσκο να θολώσει το εκλογικό μήνυμα με μια παρεμβατική στάση στη Συρία; Όσο για την Ευρώπη, παλεύει σήμερα για την νομισματική, οικονομική και συνεπώς πολιτική επιβίωση της. Οι Σύροι έκαναν την επανάσταση τους σε κακιά στιγμή. Ας επέλεγαν καλύτερα το πρόγραμμά τους.

Και όμως, στη Συρία, για ακόμη μια φορά, παρά τη διαίρεση των ανταρτών, το κόστος της αδιαφορίας είναι ίσως ακόμη μεγαλύτερο από το ρίσκο της παρεμβολής. Η διεθνής κοινότητα έχει χάσει πριν πολλές δεκαετίες το προνόμιο της άγνοιας. Δεν μπορούμε πλέον να πούμε «δεν ξέραμε» σε απάντηση στις σφαγές των αμάχων. Αλλά πέρα από την ηθική, υπάρχει η γεωπολιτική. Όταν ο αραβικός κόσμος βιώνει μια επανάσταση, ποια είναι η εικόνα που δίνει ο δυτικός κόσμος για τον εαυτό του στην Ανατολή; Και στη μέση της πλήρους ανακατασκευής της παγκόσμιας ισορροπίας των δυνάμεων, ποίο μήνυμα στέλνουμε στα αυταρχικά καθεστώτα που βρίσκονται πίσω από το συριακό καθεστώς, αν όχι τούτο: «Δεν έχουμε τίποτα να αντιταχτούμε στο κυνισμό σας, μπορείτε να συνεχίσετε να κάνετε κατάχρηση την εμπιστοσύνη μας, ανακοινώνοντας επαναλαμβανόμενα την αποχώρηση του Μπασάρ αλ Άσαντ για να αποσπαστεί η προσοχή όταν η αγανάκτηση ή η πίεση γίνονται πάρα πολύ μεγάλες».»
Ενώ η Μόσχα και η Τεχεράνη συνεχίσουν να στείλουν όπλα, αν όχι στρατιωτικούς σύμβουλους προς το συριακό καθεστώς, δεν μπορούμε απλά να περιοριστούμε σε περιττές η κούφιες δηλώσεις. Έχει έρθει η ώρα να δώσουμε στους αντάρτες τα όπλα που χρειάζονται περισσότερο κατά των αρμάτων μάχης και των αεροπλάνων του Άσαντ. Υπάρχουν βέβαια κίνδυνοι για μια τέτοια επιλογή. Μήπως καταλήγουν τα όπλα σε κακιά χέρια; Μήπως αποτελεί ένα επιπλέον επιχείρημα για τους τρομοκράτες που θέλουν να επιτεθούν στο έδαφός μας; Όλα αυτά είναι αλήθεια, αλλά οι κίνδυνοι της ασυνέπειας, της παθητικότητας, αν όχι της παραίτησης, είναι ακόμα μεγαλύτεροι. 
Ας θυμηθούμε τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο.
Dominique Moïsi,  Ειδικός Σύμβουλος του IFRI (Γαλλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου