Περικοπές σε ελληνικό στυλ θα ήταν κόλαση για τους Γερμανούς

Άρθρο στο Spiegel online από Yasmin El-Sharif  και Stefan Kaiser
Οι Γερμανοί είναι πάντα στην πρώτη γραμμή όταν πρόκειται για περικοπές  -τουλάχιστον όταν πρόκειται για περικοπές που πρέπει να εφαρμόσουν άλλες χώρες.  Το πακέτο των δισεκατομμυρίων, που πέρασε από την ελληνική  βουλή την Τετάρτη, επεδίωξε και επέβαλε κυρίως η Γερμανία.
Το αποτέλεσμα ήταν ένα υπέρογκο πακέτο περικοπών, που σημαίνει περίπου €78 δις σε περικοπές και επιπρόσθετες προσόδους μέχρι το 2015.  Περίπου €50 δις θα προέλθουν από ιδιωτικοποιήσεις και άλλα €28 δις από αύξηση φόρων και περικοπές των κοινωνικών παροχών. Αυτό έρχεται να προστεθεί στο πακέτο των €12 δις πέρυσι, όταν απολύθηκαν 80.000 δημόσιοι υπάλληλοι κι αυτοί που απόμειναν είδαν τους μισθούς τους να μειώνονται κατά 15%. Οι συντάξεις μειώθηκαν επίσης κατά 10%.
Οι Γερμανοί βλέπουν την ανάγκη των ελληνικών περικοπών σαν αυταπόδεικτο γεγονός. Θα μπορούσαν όμως οι ίδιοι να αντιμετωπίσουν τέτοια κατάσταση; Οι ειδικοί αμφιβάλλουν:  Όταν θυμάται κανείς πόσο υπέφεραν οι γερμανοί με τις περικοπές στο επίδομα ανεργίας, είναι ευκολότερο να καταλάβουμε τι απαιτούμε από τους έλληνες, λέει ο Ulrich Blum, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικής Έρευνας στο Halle. Τέτοιες περικοπές θα προξενούσαν προβλήματα στην κυβέρνηση, σε ότι αφορά στην ικανότητα της να διοικήσει την χώρα¨.
Για να αντιληφθούμε πως θα επηρέαζε την χώρα ένα τέτοιο πρόγραμμα, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε λίγα μαθηματικά. Μαζί με τα περσινά πακέτα ελπίζουν οι έλληνες να εξοικονομήσουν μέχρι το 2015 €40 δις μόνο με περικοπές και φορολογικές αυξήσεις. Αυτό δεν φαίνεται και πολύ δραματικό, άλλα το νούμερο μόνο του δεν φανερώνει πολλά. Για να κατανοήσουμε τι σημαίνει αυτό, πρέπει να συσχετίσουμε το νούμερο με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν. Τότε γίνεται φανερό, ότι οι έλληνες θα πρέπει να εξοικονομήσουν ποσά, που αντιστοιχούν στο 17% του ακαθάριστου εγχωρίου προϊόντος.
Αντίστοιχα μετρά θα συνέθλιβαν την γερμανική οικονομία
Εφαρμόζοντας τα παραπάνω στη Γερμάνια, θα σήμαινε περικοπές ύψους €425 δις –ένα τεράστιο πόσο, με αποτέλεσμα την πλήρη κατάρρευση της οικονομίας. Εάν αφαιρούσαμε τέτοια ποσά από τις τρέχουσες συναλλαγές, σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, θα καταστρέφαμε τα πάντα, λέει ο Gustav Horn, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Μακροοικονομικής Πολιτικής.
Για να εξοικονομήσει η Γερμανία τέτοια ποσά, θα ήταν αναγκασμένη να βάλει χέρι σε κοινωνικούς τομείς που είναι και οι πιο πολυέξοδοι –άλλα και πιο ουσιώδεις για την ύφη της κοινωνίας και το μοντέλο κοινωνικών παροχών.  Το κράτος τότε θα έπρεπε να μειώσει τα έξοδα κατά €71 δις ετησίως μέχρι το 2015.
Για να πάρουμε μια ιδέα τι προϋποθέτει μια απόφαση τέτοιας τάξης μεγέθους, αν υποθέσουμε ότι η Γερμανία κόψει όλες τις επιδοτήσεις κρατικών συντάξεων, θα εξοικονομούσε περίπου €80 δις το χρόνο. Αν έκοβε επιπρόσθετα και τις κρατικές παροχές για επιδόματα ανεργίας, το πόσο θα ανέβαινε στα €120 δις το χρόνο. Ένας άλλος τρόπος να εξοικονομήσουμε χρήματα, θα ήταν αν κλείναμε όλα τα νηπιαγωγεία, δημοτικά σχολεία, γυμνάσια, πανεπιστήμια και γενικά όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, που επιβαρύνουν το κράτος με €100 δις ετησίως.
Το πολιτικό και κοινωνικό κόστος για τέτοιες μεταρρυθμίσεις θα ήταν τεράστιο. Οι συντάξεις και οι μισθοί των δημοσίων υπάλληλων είναι οι ιερές αγελάδες της Γερμανίας, που καμιά κυβέρνηση δεν Τολμαίε να σφάξει. Οι δημόσιοι υπάλληλοι παρέλυσαν με τις απεργίες τους όλα τα πανεπιστήμια, νοσοκομεία και δημόσια γραφεία στις αρχές 2011, όταν ζητούσαν περαιτέρω αυξήσεις. Είναι λοιπόν αφάνταστο το χάος που θα προξενούσαν, αν επιβάλλονταν τέτοιες περικοπές.
Αν η κυβέρνηση δεν ήθελε να περικόψε τα έξοδα, το μόνο που θα απέμενε, θα ήταν να αυξήσει τους  φόρους. Αλλά ένα τέτοιο μετρό θα έφερνε στα κρατικά ταμεία σχετικά μικρά ποσά. Αν αυξάνονταν ο επονομαζόμενος «φόρος αλληλεγγύης» -κόστος της επανένωσης των Γερμανιών- από 5,5% σε 11%, η αύξηση θα ισοδυναμούσε με €13 δις.  Η αύξηση του ΦΠΑ σε ειδή όπως βιβλία και τρόφιμα από 7% σε 19% (που ισχύει σε όλα τα άλλα είδη), θα έφερνε στα ταμεία €25 δις.  Εναλλακτικά, μια αύξηση του ΦΠΑ από 19% σε 25% ισοδυναμεί με €70 δις -όμως με την προϋπόθεση ότι οι καταναλωτές θα συνέχιζαν να αγοράζουν με τον ίδιο ρυθμό, παρά τις αυξημένες τιμές.
Κοινωνικές ταραχές θα ήταν αναπόφευκτες
Οι Γερμανοί επίσης θα έφταναν στην εξουθένωση, αν αποφάσιζαν επιπρόσθετα να εξοικονομήσουν το ανάλογο των €50 δις των ελλήνων από τις ιδιωτικοποιήσεις, παρά το γεγονός ότι έχουν τον εφταπλάσιο πληθυσμό και κατά πολύ μεγαλύτερες –αναλογικά- κρατικές εταιρίες.
Συγκριτικά, το 32% που κατέχει το κράτος στην Deutsche Telecom αξίζει περίπου €14 δις, άλλα θα έφερνε πολύ λιγότερα έσοδα, αν έπρεπε να πουληθεί βιαστικά στο χρηματιστήριο. Το αντίστοιχο τμήμα κρατικής περιουσίας στην εταιρία Deutsche Bahn (σιδηρόδρομοι) αξίζει περίπου €5 με €8 δις.
Βεβαία η Γερμανία έχει ήδη ιδιωτικοποιήσει ένα μεγάλο μέρος των πρώην κρατικών εταιριών και ως εκ τούτου έχει δοκιμάσει (εν μέρει) τα οδυνηρά αποτελέσματα, που καλούνται τώρα να υποστούν οι έλληνες σε χρόνο ρεκόρ. Οι ελληνικές μεταρρυθμίσεις είναι σίγουρο ότι θα προκαλέσουν κοινωνική αναταραχή, φοβούνται οι εμπειρογνώμονες. ¨Φανταστείτε, ότι η Γερμανία δεν είχε ιδιωτικοποιήσει την Volkswagen, Lufthansa, Deutsche Telecom και  Deutsche Post(ταχυδρομεία) σιγά-σιγά την περασμένη δεκαετία, άλλα θα έπρεπε αντίθετα να το κάνει σε δυο χρόνια¨, λέει ο οικονομολόγος Ulrich Blum. «Αυτό θα προκαλούσε τρομακτική πίεση στην οικονομία».
Η κατάσταση της Ελλάδας είναι παρόμοιε με εκείνη της Ανατολικής Γερμανίας την εποχή της επανένωσης. Ο Blum θεωρεί ότι ¨όπως και η Ανατολική Γερμανία τότε, θα πρέπει η ελληνική κυβέρνηση να αναμένει σαν αποτέλεσμα ένα σοκ. Αν ο κρατικός τομέας ξηλωθεί αυτό το ρυθμό για να αυξηθεί η αποδοτικότητα, θα υπάρξει τεραστία υποαπασχόληση και η ανεργία θα διπλασιαστεί σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα¨.
Οι προοπτικές για την Ελλάδα δεν είναι ρόδινες. Στην περίπτωση που η κυβέρνηση πραγματοποιήσει τα ψηφισθέντα μετρά, η ύφεση θα παραμείνει για πολλά χρόνια και θα προκληθεί κοινωνική αναταραχή. Όπως λοιπόν φαίνεται δεν είναι και τόσο εύκολο για ένα κράτος να κάνει περικοπές, όπως νομίζουν οι γερμανοί.